Βιολογική και Χρονολογική ηλικία: Πάνε μαζί ή διαφέρουν; | Yava Fitness Centers
      

Βιολογική και Χρονολογική ηλικία: Πάνε μαζί ή διαφέρουν;

17 Μαΐ

Αναρτήθηκε 22:06h στα Νέα by

Όταν οι επιστήμονες κατανοήσουν πλήρως το γιατί οι άνθρωποι γερνούν με διαφορετικούς ρυθμούς, τότε είναι πιθανόν να ανοίξουν οι πόρτες για την πρόληψη ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία ή ακόμα και για την αντιστροφή της διαδικασίας γήρανσης.

Μπορούμε συνήθως να μαντέψουμε την ηλικία κάποιου με μεγάλη ακρίβεια με βάση το δέρμα, τα μαλλιά, τη στάση του σώματός του, αλλά μερικές φορές η εμφάνιση μπορεί να παραπλανήσει. Αυτός είναι ο λόγος που λέμε ότι κάποιος «κρατιέται καλά» για την ηλικία του ή κάποιος μπορεί να «κακογερνάει». Οι επιστήμονες ενθουσιάστηκαν όταν ανακάλυψαν ότι αυτό το φαινόμενο της γήρανσης με διαφορετικό ρυθμό από άτομο σε άτομο είναι πραγματικά μετρήσιμο σε κυτταρικό, ακόμη και σε μοριακό επίπεδο. Ενώ η γήρανση είναι ένα βιολογικό φαινόμενο, θεωρούν ότι μπορούν τώρα να μετρήσουν το αποτύπωμα της γήρανσης στο αίμα και ότι σε ορισμένες περιπτώσεις μπορούν να επιβραδύνουν ή να αντιστρέψουν τη διαδικασία γήρανσης στο εργαστήριο.

Τι λέει η επιστήμη; Στην ουσία το θέμα αυτό ξεκίνησε όταν οι επιστήμονες εξερεύνησαν τη συσσώρευση των λεγόμενων επιγενετικών αλλαγών στο DNA. Αυτή λοιπόν η συσσώρευση εξελίσσεται με το χρόνο, με την ηλικία, ωστόσο, μερικές φορές η συσσώρευση πηγαίνει λίγο πιο γρήγορα από την πραγματική ηλικία του οργανισμού και άλλοτε λίγο πιο αργά.

Στα τέλη του 2023, ο ερευνητής Wyss-Coray, (Διευθυντής του Knight Initiative for Brain Resilience στο Ινστιτούτο Νευροεπιστημών Wu Tsai, στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ) και οι συνεργάτες του, δημοσίευσαν μια συναρπαστική νέα εργασία[1] που μεταφέρει αυτή την ιδέα από το επίπεδο ολόκληρου του σώματος στο επίπεδο συγκεκριμένων οργάνων και ιστών. Μήπως ο εγκέφαλος, η καρδιά ή το συκώτι μας γερνάει πιο γρήγορα από τα υπόλοιπα όργανα; Τα αποτελέσματα αυτής της ιδέας θα μπορούσαν να είναι σημαντικά τόσο για τον κλάδο της νευροεπιστήμης όσο και για την ιατρική ευρύτερα.

Όπως αναφέρει ο Wyss-Coray «οι περισσότερες από τις κύριες ασθένειες που μπορούμε να θεραπεύσουμε σήμερα έχουν ένα πολύ ισχυρό συστατικό γήρανσης, αλλά συνήθως είναι ασθένειες ενός συγκεκριμένου ιστού, είτε πρόκειται για τη γερασμένη καρδιά, το γερασμένο συκώτι, τα νεφρά ή τον εγκέφαλο που γίνονται ευαίσθητα σε ασθένειες, καθώς γερνούν. Αν κατανοήσουμε, ποια είναι τα βασικά μονοπάτια που εκδηλώνονται στη διαδικασία γήρανσης αυτών των ιστών, πότε συμβαίνουν και πότε εμφανίζονται σε ένα συγκεκριμένο άτομο, θα μπορούσαμε να παρέμβουμε στη διαδικασία γήρανσης αυτού του ιστού και να αποτρέψουμε την επακόλουθη ασθένεια»

Εξετάσθηκαν δείγματα αίματος από χιλιάδες συμμετέχοντες στην έρευνα και απομόνωσαν περίπου 5.000 βιοδείκτες πρωτεϊνών για να κατανοήσουν ποιες από αυτές τις πρωτεΐνες σχετίζονται με συγκεκριμένα όργανα ή ιστούς. Και τότε κατάφεραν να ανιχνεύσουν πώς αλλάζουν αυτές οι διαφορετικές πρωτεΐνες κατά τη διάρκεια της ζωής του ατόμου. Και αυτό επέτρεψε να γίνει αντιληπτό το πώς γερνούσε κάθε όργανο σε σχέση με το άτομο ως σύνολο. Συγκρίνοντας τις ειδικές πρωτεΐνες για καθένα από τα όργανα των συμμετεχόντων στη μελέτη, οι ερευνητές μπόρεσαν να υπολογίσουν μια διαφορά ηλικίας – τη διαφορά μεταξύ της βιολογικής ηλικίας ενός οργάνου και της χρονολογικής ηλικίας του. Σημειωτέον ότι και το δέρμα μας είναι όργανο

Τα όργανά μας γερνούν πιο γρήγορα από εμάς; Οι ερευνητές που πήραν δείγματα αίματος και μέτρησαν τα επίπεδα χιλιάδων πρωτεϊνών οι οποίες άλλαξαν καθώς γερνούν τα όργανα διαπίστωσαν ότι σχεδόν το 20% σχεδόν από αυτά τα άτομα που συμμετείχαν είχαν τουλάχιστον ένα όργανο που ήταν βιολογικά γηραιότερο από ό,τι ήταν χρονολογικά. Αυτό συνδέθηκε με έναν ευρέως αυξημένο κίνδυνο ασθενειών και έναν συνολικό κίνδυνο πρόωρου θανάτου. Οι ερευνητές βρήκαν ότι:

  • Όσοι έχουν επιταχυνόμενη γήρανση της καρδιάς έχουν 250% αυξημένο κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας.
  • Η επιταχυνόμενη γήρανση του εγκεφάλου και των αιμοφόρων αγγείων θα μπορούσε να βοηθήσει στην πρόβλεψη του πόσο γρήγορα εξελίσσεται η νόσος του Αλτσχάιμερ.
  • Ασθενείς με καρδιά που γερνούσε γρηγορότερα από τον ασθενή είχαν αυξημένο κίνδυνο καρδιακής νόσου.
  • Η υψηλότερη βιολογική ηλικία των νεφρών συνδέθηκε με μεγαλύτερο κίνδυνο διαβήτη.
  • Η επιταχυνόμενη γήρανση των μυών προέβλεπε κινητικά προβλήματα (ο σκελετικός μυς είναι όργανο).

Προς το παρόν δεν υπάρχει καμία απλή εξέταση αίματος που μπορεί να γίνει σε ιατρικό κέντρο για να μετρήσουμε τη βιολογική ηλικία των οργάνων μας. Ερευνητές και κλινικοί γιατροί λένε ότι για το θέμα αυτό πιθανότατα θα χρειαστούν χρόνια προκειμένου να κυκλοφορήσει ένα τεστ εγκεκριμένο από τους οργανισμούς φαρμάκων όπως ο FDA.

«Μία σχετική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Nature [2] είναι ενδιαφέρουσα γιατί δείχνει με στοιχεία ότι υπάρχει επιταχυνόμενη γήρανση οργάνων που μπορούμε να δούμε μέσω των πρωτεϊνών», λέει ο Christopher Gold, D.O., γιατρός πρωτοβάθμιας περίθαλψης στο Mount Sinai Doctors Ansonia στη Νέα Υόρκη. Ακόμα κι αν δεν έχουμε ακόμη διαθέσιμα τεστ που να παρέχουν έναν αριθμό για την ηλικία των οργάνων, λέει ο Gold, όλοι θα πρέπει να εργαστούν για να αντιστρέψουν τους παράγοντες κινδύνου. Οι ειδικοί τονίζουν ότι ενώ οι ερευνητές μαθαίνουν περισσότερα για τις αιτίες της βιολογικής γήρανσης, υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε σήμερα για να επιβραδύνουμε αυτή τη διαδικασία.

Τι μπορούμε να κάνουμε; Η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία (American Heart Association – AHA) παρουσίασε μια μελέτη που διαπίστωσε ότι ακολουθώντας το «Life’s Essential 8» δηλαδή τους 8 βασικούς παράγοντες υγείας θα μπορούσαμε να επιβραδύνουμε τη βιολογική γήρανση:

  • Πιο υγιεινή διατροφή — ενσωματώνοντας περισσότερα φρούτα και λαχανικά, άπαχες πρωτεΐνες, ξηρούς καρπούς και σπόρους
  • Περισσότερη άσκηση — 150 λεπτά την εβδομάδα μέτριας δραστηριότητας όπως αερόμπικ στο νερό ή 75 λεπτά έντονης δραστηριότητας όπως τρέξιμο
  • Διακοπή του καπνίσματος
  • Επτά έως εννέα ώρες ποιοτικού ύπνου κάθε βράδυ
  • Διατήρηση υγιούς βάρους
  • Έλεγχος της χοληστερόλης
  • Διαχείριση του σακχάρου στο αίμα
  • Διατήρηση της αρτηριακής πίεσης υπό έλεγχο

Ένα μεμονωμένο όργανο δεν λέει ολόκληρη την ιστορία της γήρανσης, επειδή οι διαδικασίες φθοράς είναι αλληλένδετες και επηρεάζουν έναν ολόκληρο οργανισμό. Επίσης, πολλοί από τους παράγοντες που οδηγούν σε δυσλειτουργία οργάνων που σχετίζεται με την ηλικία είναι περιβαλλοντικοί, όπως ο τρόπος ζωής, η ρύπανση, το τι τρώμε, ή τα μικρόβια του εντέρου.

Σύμφωνα με τον ερευνητή Wyss-Coray, κάθε όργανο είναι θεμελιώδες για τη συνολική υγεία. Παρομοιάζει το ανθρώπινο σώμα με αυτοκίνητο: «Αν ένα μέρος δεν λειτουργεί καλά, τα άλλα μέρη αρχίζουν να υποφέρουν», λέει. «Εάν συντηρούμε ορισμένα εξαρτήματα, μπορούμε να παρατείνουμε τη διάρκεια ζωής του αυτοκινήτου. Αυτή η έρευνα θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια απλή εξέταση αίματος που θα βοηθούσε στην πρόβλεψη μίας μελλοντικής ασθένειας, παρεμβαίνοντας στην ανάπτυξη της και ενδεχομένως αυτή η επιταχυνόμενη γήρανση να μπορούσε να αντιστραφεί ή να επιβραδυνθεί».

ΠΗΓΕΣ:

Δέσποινα Ιωαννίδου – Δημοσιογράφος, Προπονήτρια Σωματικής Διάπλασης (Bodybuilding & Fitness) της Γεν. Γραμματείας Αθλητισμού