Δίαιτα Ψαροφαγίας – Ασφαλής ή τοξική; | Yava Fitness Centers
      

Δίαιτα Ψαροφαγίας – Ασφαλής ή τοξική;

28 Ιούν

Αναρτήθηκε 10:13h στα Νέα by

Πόσο ασφαλής είναι η υγεία μας όταν η διατροφή μας περιλαμβάνει αποκλειστικά πολλά ψάρια και θαλασσινά και τι μπορούμε να κάνουμε για να αποφύγουμε τις τοξικές ουσίες που πιθανόν αυτά περιέχουν;

Τα ψάρια και τα θαλασσινά είναι μια εξαιρετική πηγή πρωτεΐνης και ωμέγα λιπαρών οξέων, αλλά μπορεί επίσης να περιέχουν τοξικά PFAS  ή υδράργυρο, επομένως είναι σημαντικό να είμαστε συνειδητοποιημένοι καταναλωτές. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για ευάλωτους πληθυσμούς, όπως έγκυες και μικρά παιδιά. Η δίαιτα αποκλειστικά με ψάρια και θαλασσινά και η κατανάλωση σε υψηλές ποσότητες ορισμένων θαλάσσιων ειδών, συνδέεται με αυξημένη έκθεση στα επιβλαβή PFAS. Οι γαρίδες και ο αστακός που βρέθηκαν σε μια αγορά του Νιου Χάμσαϊρ, στην οποία κατέληγαν θαλασσινά και ψάρια από διάφορες περιοχές περιείχαν υπερβολικά επίπεδα PFAS.

Τα τοξικά PFAS είναι μια ομάδα ανθρωπογενών χημικών που κατασκευάζονται και χρησιμοποιούνται σε διάφορες βιομηχανίες παραγωγής προϊόντων σε όλο τον κόσμο (π.χ. υφάσματα, οικιακά προϊόντα, υλικά πυρόσβεσης, αυτοκίνητα, επεξεργασία τροφίμων, κατασκευές, ηλεκτρονικά, συσκευασίες όπως κουτιά πίτσας ανθεκτικά στο λίπος ή τηγάνια αντικολλητικά). Είναι αθάνατες, γι’ αυτό και είναι γνωστές ως “χημικές ουσίες για πάντα” (Forever Chemicals).  Ο Erik D. Olson, ανώτερος διευθυντής Στρατηγικής Υγείας και Τροφίμων του NRDC (Natural Resources Defense Council) λέει ότι αυτές οι ουσίες είναι επικίνδυνες για τρεις κρίσιμους λόγους. «Πρώτον, η δομή των PFAS σημαίνει ότι δεν διασπώνται στο περιβάλλον και στο σώμα μας. Δεύτερον, κινούνται σχετικά γρήγορα στο περιβάλλον, καθιστώντας τη μόλυνση δύσκολο να περιοριστεί. Τρίτον, για ορισμένα PFAS, ακόμη και σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα έκθεσης μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την υγεία μας».

Τα “forever chemicals” δεν διασπώνται πλήρως και επομένως καταλήγουν στον αέρα και στο νερό, μολύνοντας καθετί που τρώμε και πίνουμε. Οι επιστήμονες έχουν συνδέσει αυτές τις χημικές ουσίες με πολλές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, όπως οι διαταραχές της ανάπτυξης, βλάβες στο συκώτι και στον θυρεοειδή και αυξημένος κίνδυνος για ορισμένες μορφές καρκίνου. Η Celia Y. Chen, PhD, συγγραφέας της μελέτης και καθηγήτρια έρευνας στο Τμήμα Βιολογικών Επιστημών στο Dartmouth College ανέφερε ότι οι ερευνητές ελπίζουν αυτή η μελέτη να παρακινήσει και άλλους να εξετάσουν πιο προσεκτικά αυτό το ζήτημα τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και σε παγκόσμιο, επειδή η κατανάλωση θαλασσινών θα μπορούσε να είναι μια σημαντική οδός έκθεσης σε PFAS για όσους καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες θαλασσινών.

Για τη μελέτη που δημοσιεύτηκε στις 12 Απριλίου του 2024 στο περιοδικό Exposure and Health, οι ερευνητές εξέτασαν τις συνήθειες κατανάλωσης θαλασσινών σε περισσότερους από 1.800 κατοίκους του Πόρτσμουθ του Νιου Χάμσαϊρ. Μέτρησαν επίσης τα επίπεδα 26 τύπων PFAS που βρέθηκαν στον φρέσκο μπακαλιάρο, τον εγκλεφίνο (αρκτο-νορβηγικός μπακαλιάρος), τον αστακό, τον σολομό, τα χτένια, τις γαρίδες και τον τόνο. Τα θαλασσινά προέρχονταν από διάφορες περιοχές και κατέληξαν σε μια αγορά του Πόρτσμουθ. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι από τους ενήλικες που συμμετείχαν στην έρευνα, το 95% ανέφερε ότι έτρωγε θαλασσινά τον τελευταίο χρόνο, με τους άνδρες να τρώνε λίγο περισσότερο από 28 gr θαλασσινών καθημερινά, ενώ οι γυναίκες κατανάλωναν λίγο λιγότερο από 28 γρ.

Η πιο συχνή κατανάλωση γινόταν στις γαρίδες, τον εγκλεφίνο, τον σολωμό και τον τόνο σε κονσέρβα. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν επίσης ότι οι γαρίδες και ο αστακός είχαν τις υψηλότερες μέσες συγκεντρώσεις PFAS. «Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι για τους πολύ συχνούς καταναλωτές θαλασσινών, μπορεί να υπάρχει κίνδυνος υπερβολικής έκθεσης σε PFAS από ορισμένα θαλασσινά όπως οι γαρίδες και ο αστακός», είπε η Megan Romano, PhD, επίσης συγγραφέας της μελέτης και αναπληρώτρια καθηγήτρια επιδημιολογίας στο Geisel School of Medicine του Dartmouth.

Η έρευνα βασίζεται και σε άλλες μελέτες που έχουν βρει υψηλά επίπεδα PFAS σε ορισμένα είδη θαλασσινών, δήλωσε η Tracey Woodruff, PhD, MPH, διευθύντρια του Προγράμματος για την Αναπαραγωγική Υγεία και το Περιβάλλον στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο. Αυτές οι μελέτες εξέτασαν τα θαλασσινά από τα παράκτια ύδατα στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη και αλλού, σύμφωνα με την Romano. Οι συγγραφείς της μελέτης σημείωσαν, ωστόσο, ότι υπάρχουν ακόμη πολλά να μάθουμε για τη σύνδεση μεταξύ PFAS και θαλασσινών, συμπεριλαμβανομένης της αλληλεπίδρασης παραγόντων που οδηγούν στη συσσώρευση PFAS στους ιστούς των υδρόβιων ζώων.

Η μόλυνση προέρχεται από διάφορες πηγές – όπως οι βιομηχανίες  με την ως επί το πλείστον νόμιμη ρίψη των PFAS απευθείας σε ποτάμια, λίμνες και ρέματα ή με τη διαρροή τους στα υπόγεια ύδατα, από απόβλητα στους χώρους υγειονομικής ταφής και από την καύση προϊόντων και απορριμμάτων που περιέχουν PFAS σε αποτεφρωτήρες. Ανεβαίνει επίσης από τα καπνογόνα της βιομηχανίας και συχνά επιστρέφει στη γη ως βροχή μολύνοντας και το χώμα. Αντικολλητικά μαγειρικά σκεύη, ανθεκτικές στο λίπος συσκευασίες τροφίμων και αδιάβροχα ρούχα είναι όλα προϊόντα που διευκολύνουν την καθημερινότητά μας, αλλά αυτή η ευκολία έχει υψηλό κόστος για την υγεία μας.

Πώς να προστατευτούμε γενικά από τις τοξικές ουσίες – Σχετικά με τα PFAS ορισμένα οικιακά φίλτρα νερού μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση των επιπέδων μόλυνσης. Η αντίστροφη όσμωση και ο κοκκώδης ενεργός άνθρακας είναι δύο τύποι φίλτρων που μπορούν να αφαιρέσουν αποτελεσματικά τα PFAS και άλλους ρύπους από το πόσιμο νερό. Η αποτελεσματικότητα αυτών μπορεί να ποικίλλει και είναι σημαντικό να ακολουθούμε τις συστάσεις των κατασκευαστών για την περιοδική αντικατάσταση των φίλτρων. Εν τω μεταξύ, το βράσιμο του νερού δεν το απαλλάσσει από τα PFAS και μπορεί στην πραγματικότητα να αυξήσει τη συγκέντρωσή τους.

Μπορούμε να αντικαταστήσουμε τα αντικολλητικά τηγάνια με εναλλακτικά από ανοξείδωτο χάλυβα, χυτοσίδηρο ή κεραμικά. Επίσης, να μην θερμαίνουμε τα τρόφιμα που είναι τυλιγμένα σε συσκευασία ανθεκτική στα λίπη, ούτε να ψήνουμε σε σακούλες μικροκυμάτων που έχουν υποστεί επεξεργασία με PFAS.

Τώρα, δεκάδες ανεξάρτητες μελέτες δείχνουν ότι τα PFAS μπορεί να είναι τοξικά για ενήλικες και ειδικά για παιδιά, των οποίων τα αναπτυσσόμενα σώματα είναι πιο ευάλωτα. Είναι γνωστό ότι ορισμένα PFAS συσσωρεύονται σε ένα παιδί πριν από τη γέννηση. Είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι τα PFAS εντοπίστηκαν στο μητρικό γάλα, στην κυκλοφορία του αίματος του 98 τοις εκατό των συμμετεχόντων σε μια Εθνική Έρευνα Εξέτασης Υγείας και Διατροφής από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων.

Τι να κάνουμε; Οι ειδικοί συνιστούν να μην κόψουμε εντελώς τα θαλασσινά, αλλά να προσέχουμε τα επίπεδα PFAS όταν επιλέγουμε ποια είδη θα φάμε. Μπορούμε να επιλέξουμε είδη που οι ερευνητές βρήκαν ότι περιέχουν μικρότερες ποσότητες PFAS, όπως η τιλάπια ή οι σαρδέλες που είναι μικρότερα ψάρια και αυτού του μεγέθους τα ψάρια τείνουν γενικά να έχουν χαμηλότερους ρύπους. Είναι επίσης σημαντικό να μην βασιζόμαστε πολύ σε μια μόνο επιλογή θαλασσινών. Το κλειδί είναι να τρώμε μια ισορροπημένη διατροφή που περιλαμβάνει μεγάλη ποικιλία υγιεινών τροφών και πηγών πρωτεΐνης.

ΠΗΓΕΣ

Δέσποινα Ιωαννίδου – Δημοσιογράφος, Προπονήτρια Σωματικής Διάπλασης (Bodybuilding & Fitness) της Γεν. Γραμματείας Αθλητισμού