19 Ιούλ
Όλο και περισσότεροι αθλητές χρησιμοποιούν την εγκεφαλική προπόνηση για να βελτιώσουν την απόδοσή τους. Τελικά, μπορεί ο εγκέφαλος να γυμνάσει τους μυς;
Πολλοί επιστήμονες του αθλητισμού καταφεύγουν σε πιο ρηξικέλευθες και πρωτοποριακές μεθόδους προπόνησης, γυμνάζοντας στοιχεία του κεντρικού νευρικού συστήματος των αθλητών τα οποία ελέγχουν την κίνηση ώστε, ως αποτέλεσμα, να βελτιστοποιούν τους συνδυασμούς των κινήσεων τους. Η αθλητική νευρολογία είναι μια υποειδικότητα της νευρολογίας που ασχολείται με θέματα αθλητιατρικής, συμπεριλαμβανομένης της μελέτης και της διαχείρισης νευρολογικών κακώσεων που σχετίζονται με τον αθλητισμό και που μπορεί να προκύψουν ως αποτέλεσμα της συμμετοχής σε αθλητικές δραστηριότητες.
Το νόημα του νευρο-αθλητισμού έγκειται στο γεγονός ότι ο εγκέφαλος καθορίζει το πώς χρησιμοποιείται ένας μυς. Και όχι μόνο για να βελτιώσει την απόδοση, αλλά και για να προλάβουμε τους τραυματισμούς ή να επιταχύνουμε την επούλωση τους. Για παράδειγμα, εάν ένα άτομο που γυμνάζεται έχει προβλήματα στον ώμο, δεν εξετάζεται τι είναι δομικά σπασμένο στον ώμο, αλλά ποια συστήματα στον εγκέφαλο ρυθμίζουν την ένταση γύρω από τον ώμο. Ενεργοποιούνται ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου μέσω αισθητηριακών πληροφοριών. Στη συνέχεια οι επιστήμονες εξετάζουν αν αλλάζει κάτι στον ώμο. Απευθύνονται στο σύστημα μεταγωγής που έχει αντίκτυπο στα συμπτώματα.
Τα εργαλεία που χρειάζονται για την εγκεφαλική προπόνηση είναι αρκετά συχνά απλά και μπορούν να βρεθούν σε οποιοδήποτε νοικοκυριό. Ένα κορδόνι, ένας χάρακας ή ένα απλό μολύβι είναι συχνά ό,τι απαιτείται για την τόνωση και την προπόνηση ορισμένων περιοχών του εγκεφάλου. Για παράδειγμα, οι αθλητές μπορούν να παρακολουθούν ένα μολύβι με τα μάτια τους, ενεργοποιώντας ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου. Αυτός είναι ένας τρόπος με τον οποίο οι πληροφορίες μεταδίδονται στον εγκέφαλο μέσω των ματιών. Ωστόσο, αυτό που συμβαίνει μετά στον εγκέφαλο είναι πιο περίπλοκο.
Για παράδειγμα, πολλοί Γερμανοί πρωταθλητές του σπριντ συμμετέχουν σε ένα προπονητικό camp στα Κανάρια Νησιά με την εθνική ομάδα σπριντ, ενσωματώνοντας τη εγκεφαλική προπόνηση στην αθλητική τους ζωή. Μετά τα αεροπορικά ταξίδια κάνουν ορισμένες ασκήσεις για να διατηρούν το μυαλό και το σώμα τους σε άριστη κατάσταση, ενώ προάγουν την αποκατάσταση του συστήματος ισορροπίας τους. Ως αποτέλεσμα, προπονούνται πολύ καλύτερα και με μεγαλύτερη ακρίβεια. Οι Γερμανοί σπρίντερς κάνουν ασκήσεις και πριν από τους αγώνες τους, στρίβοντας το κεφάλι, σπρώχνοντας το σαγόνι σε διαφορετική κατεύθυνση και άλλα τέτοια που μπορεί να φαίνονται περίεργα ή και ανόητα.
Και επειδή είναι θεμελιώδες αθλητικό γεγονός οι κατακτήσεις σε παγκόσμια πρωταθλήματα, η νευρο-κεντρική προπόνηση έγινε αναπόσπαστο μέρος της ομάδας σπριντ της Γερμανίας. Γενικά ο κατάλογος των αθλητών που εμπιστεύονται αυτήν την προπόνηση – που περιλαμβάνει αθλήματα όπως το σπριντ, τη σφαιροβολία και γενικά τον στίβο, το τένις, το ποδόσφαιρο και άλλα – είναι μακρύς και δεν εξαρτάται από το είδος του αθλήματος, όλοι χρησιμοποιούν νευρο-κεντρική προπόνηση. Ο νευρο-αθλητισμός δεν ανήκει μόνο στα ελίτ αθλήματα, αλλά και στα αθλήματα αναψυχής και αποκατάστασης αλλά και αθλητικής θεραπείας. Ειδικά στους τομείς που οι άνθρωποι έχουν ιδιαίτερες κινητικές διαταραχές, ο νευρο-αθλητισμός μπορεί να βοηθήσει.
Ένας Έλληνας ερευνητής αθλητιατρικής, κλινικός επαγγελματίας και ειδικός επιδόσεων, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «η νευροεπιστήμη και η σύγχρονη άνοδος των αθλητικών νευρο-τεχνολογιών έχουν πολλά να προσφέρουν και έχουν ήδη δώσει πολύ έγκυρους τρόπους για να πάει ο αθλητισμός στο επόμενο επίπεδο. Ωστόσο, η κύρια πρόκληση για την επιτυχία τους εξακολουθεί να είναι η έλλειψη κατανόησης ότι ο εγκέφαλος κυβερνά τα πάντα στο σώμα». Μάλιστα διευκρίνισε τρεις λόγους που υποστηρίζουν την επιστημονική του άποψη:
- Ο εγκέφαλος κυβερνά τα πάντα στο σώμα –Το ανοσοποιητικό σύστημα, το αυτόνομο σύστημα, το ενδοκρινικό σύστημα, τα αισθητηριακά συστήματα συμπεριλαμβανομένων των αντιληπτικών διεργασιών όπως η ιδιοδεκτικότητα, η θερμοαντίληψη και ο πόνος, όλα καθοδηγούνται από το βιολογικό μας δίκτυο υπερυπολογιστών νευρώνων. Μόνο στον εγκέφαλο υπάρχουν 75-125 δισεκατομμύρια νευρώνες, οι οποίοι στη συνέχεια επεκτείνουν την εμβέλειά τους σε κάθε μέρος του σώματος σε 90.000 μίλια νεύρων, που αποτελούνται επίσης από νευρώνες.Καθώς οι νευρώνες είναι on/off μονάδες επεξεργασίας ακριβώς όπως τα τρανζίστορ, το ανθρώπινο σώμα ουσιαστικά λειτουργεί σαν υπολογιστής που επεξεργάζεται συνεχώς βιολογικές πληροφορίες. Χωρίς αυτούς τους νευρωνικούς υπολογισμούς, όλα σταματούν. Η βασική λύση είναι ότι για να κατανοήσουμε σωστά τις σωματικές διεργασίες, πρέπει να τις κατανοήσουμε από μια προοπτική συστημάτων όπου τα πάντα, σε κάποιο βαθμό, ρυθμίζονται από τον εγκέφαλο και τα νευρικά του συστήματα.
- Ο εγκέφαλος είναι ένας κρίσιμος παράγοντας για την πρόβλεψη του κινδύνου τραυματισμού– Παραδοσιακά, οι σωματικοί τραυματισμοί θεωρούνταν ως επί το πλείστον σωματικοί στην αιτία, για παράδειγμα λόγω ιδιαίτερων μυϊκών ή άλλων αδυναμιών στις αρθρώσεις που δεν μπορούν να αντέξουν τις απαιτήσεις ορισμένων ασκήσεων. Ως εκ τούτου, η αποκατάσταση έχει σχεδόν αποκλειστικά επικεντρωθεί στη δημιουργία αυτών των φυσικών συστημάτων για να αντέχουν καλύτερα τέτοιες απαιτήσεις. Τα ευρήματα των ερευνών που διεξήχθησαν υποδηλώνουν ότι ορισμένοι άνθρωποι είναι πιο επιρρεπείς σε αυτούς τους τύπους τραυματισμών από άλλους. Η μελέτη ανακάλυψε ότι όταν ο εγκέφαλος έχει χαμηλό γνωστικό φορτίο, δεν υπήρχε κίνδυνος κακώσεων προσθίου χιαστού συνδέσμου γόνατος για τους συμμετέχοντες, αλλά όταν προστεθούν ψυχικές απαιτήσεις που σχετίζονται με τον ανταγωνισμό, πολλοί ήταν επιρρεπείς σε τραυματισμούς. Αυτό απομονώνει τις εγκεφαλικές λειτουργίες ως ειδική αιτία κινδύνου τραυματισμού.
- Ο εγκέφαλος είναι ένας κρίσιμος παράγοντας στη σωματική αποκατάσταση –Η πιο πρόσφατη έρευνα στιςκακώσεις προσθίου χιαστού συνδέσμου γόνατος δείχνει μια εξαιρετικά ευαίσθητη αλληλεπίδραση μεταξύ του εγκεφάλου και του σώματος. Αυτοί οι τραυματισμοί έχει βρεθεί ότι προκαλούν συγκεκριμένες βλάβες στις εγκεφαλικές λειτουργίες. Επιπλέον, αυτές οι επιδράσεις είναι πλέον γνωστό ότι προκαλούν βλάβες στον συντονισμό των κινήσεων και παρατείνουν τις επιπτώσεις του τραυματισμού αλλά και εμποδίζουν την αποκατάσταση. Αυτό σημαίνει ότι όταν αντιμετωπίζεται μία τέτοια κάκωση με μια παραδοσιακή προσέγγιση που επικεντρώνεται αποκλειστικά στη σωματική θεραπεία, οι χρόνοι αποκατάστασης μπορεί να είναι εξαιρετικά μεγάλοι. Ίσως αυτό εξηγεί γιατί οι επαγγελματίες της αθλητιατρικής ισχυρίζονται ότι οι αθλητές του NBA χρειάζονται ένα διάστημα 16-18 μηνών για να φτάσουν στην πλήρη αποκατάσταση.
Το μέλλον της αθλητικής απόδοσης και αποκατάστασης – Από τη σκοπιά της νευροεπιστήμης το ότι ο εγκέφαλος και το κεντρικό νευρικό σύστημα κυβερνούν τα πάντα στο σώμα είναι ένα στοιχειώδες συμπέρασμα, αλλά όταν πρόκειται για την αθλητική επιστήμη και την αθλητιατρική τώρα γίνεται σιγά σιγά κατανοητό. Η ύπαρξη μεθόδων για να ανακτήσουν οι αθλητές το μέγιστο επίπεδο απόδοσης τους, αλλά να μειώσουν επίσης τους κινδύνους επανατραυματισμού – ένα τεράστιο πρόβλημα στα σύγχρονα επαγγελματικά αθλήματα – είναι ανεκτίμητη στη σημερινή κουλτούρα των υπερ-ανταγωνιστικών αθλημάτων, γιατί εάν κρατηθεί ένας αθλητής εκτός δράσης για μεγάλο χρονικό διάστημα, τόσο η καριέρα του όσο και η απόδοση της ομάδας του (αν αγωνίζεται σε ομαδικά αθλήματα) τίθενται σε κίνδυνο. Ωστόσο, από την άλλη πλευρά, το να τους ξαναβάλεις στον στίβο ή στο γήπεδο πολύ νωρίς σημαίνει ότι θα έχουν κακή απόδοση, ή πολύ χειρότερα, θα τραυματιστούν σοβαρά και μερικές φορές θα τελειώσει η καριέρα τους.
ΠΗΓΕΣ
- https://www.dw.com/en/neuro-athletic-training-the-secret-to-sporting-success/a-64308515
- https://www.neurotrackerx.com/post/3-reasons-why-the-brain-rules-everything-in-sports
Δέσποινα Ιωαννίδου – Δημοσιογράφος, Προπονήτρια Σωματικής Διάπλασης (Bodybuilding & Fitness) της Γεν. Γραμματείας Αθλητισμού
