20 Ιαν
Σύμφωνα με την ισχύουσα θεωρία, έχουμε φυσιολογικό βάρος εάν ο ΔΜΣ (δείκτης μάζας σώματος) είναι μεταξύ 18,5 και 25, είμαστε υπέρβαροι εάν είναι μεταξύ 25 και 30 και έχουμε παχυσαρκία αν ο ΔΜΣ είναι 30 ή περισσότερο.
Ωστόσο οι φωνές των επιστημόνων που διαφωνούν με αυτή την μάλλον αναχρονιστική άποψη πληθαίνουν. Οι ερευνητές από την Ιατρική Σχολή Perelman του Πανεπιστημίου της Πενσυλβανίας αναφέρουν: «Ο ΔΜΣ, ο οποίος βασίζεται στο ύψος και το βάρος ενός ατόμου, είναι ένα ανακριβές και παραπλανητικό μέτρο και δεν λαμβάνει υπόψη παράγοντες όπως είναι η μυϊκή μάζα, η οστική πυκνότητα, η συνολική σύσταση σώματος, η ηλικία, το φύλο, η κληρονομικότητα, η φυλή, η φυσική κατάσταση, οι προϋπάρχουσες ασθένειες και άλλα».
Ο Mitchell Lazar, MD, PhD, Καθηγητής Ιατρικής και Γενετικής και Διευθυντής του Ινστιτούτου Διαβήτη, Παχυσαρκίας και Μεταβολισμού, και ο Rexford Ahima, MD, PhD, Καθηγητής Ιατρικής και Διευθυντής της Μονάδας Παχυσαρκίας στο Ινστιτούτο για τον Διαβήτη, την Παχυσαρκία και τον Μεταβολισμό θεωρούν την ισχύουσα άποψη για τον ΔΜΣ ως ανακριβή και παραπλανητική. Ο Dr. Ahima συμπληρώνει: «Υπάρχει επείγουσα ανάγκη για ακριβή, πρακτικά και οικονομικά εργαλεία για τη μέτρηση του λίπους και των σκελετικών μυών, καθώς και βιοδείκτες που μπορούν να προβλέψουν καλύτερα τους κινδύνους ασθενειών και θνησιμότητας».
Ο Nick Trefethen, Καθηγητής της Αριθμητικής Ανάλυσης στο Μαθηματικό Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, εξήγησε ότι ο ΔΜΣ οδηγεί σε σύγχυση και παραπληροφόρηση. «Αυτός που επινόησε τον ΔΜΣ, δηλαδή βάρος (kg) διαιρούμενο με το τετράγωνο του ύψους (m2) για τη μέτρηση της παχυσαρκίας ήταν ο Lambert Adolphe Jacques Quetelet, ένας Βέλγος μαθηματικός, κοινωνιολόγος, στατιστικολόγος και αστρονόμος της δεκαετίας του 1830. Την εποχή του Quetelet δεν υπήρχαν αριθμομηχανές, υπολογιστές ή ηλεκτρονικές συσκευές – γι’ αυτό πιθανώς επέλεξε ένα εξαιρετικά απλό σύστημα το οποίο ωστόσο επικρατεί ακόμα (για πάνω από 190 χρόνια, με σημερινούς υπολογισμούς)».
Ερευνητές από τη Μονάδα Επιδημιολογίας του Συμβουλίου Ιατρικής Έρευνας (MRC) στο Ηνωμένο Βασίλειο, ανέφεραν στο PLoS Medicine ότι η περίμετρος της μέσης συνδέεται σοβαρά με τον κίνδυνο διαβήτη Τύπου 2, ακόμη και μετά τον υπολογισμό του ΔΜΣ.
Η Dr Margaret Ashwell, ανεξάρτητη σύμβουλος και πρώην επιστημονική διευθύντρια του British Nutrition Foundation, εξήγησε ότι η αναλογία της περιφέρειας της μέσης προς το ύψος είναι ανώτερος προγνωστικός δείκτης από τον ΔΜΣ για τον Διαβήτη Τύπου 2 και για καρδιαγγειακές παθήσεις και ανέφερε: «Η διατήρηση της περιφέρειας της μέσης σε λιγότερο από το μισό ύψος μπορεί να βοηθήσει στην αύξηση του προσδόκιμου ζωής για κάθε άτομο στον κόσμο. Η αναλογία μέσης προς ύψος θα πρέπει να θεωρείται ως εργαλείο ελέγχου». Έτσι, ένας άνδρας με ύψος 1,82 μ. θα πρέπει να έχει περίμετρο μέσης 91 εκ. ή λιγότερο, ενώ σε μια γυναίκα με ύψος 1,64 μ. η μέση δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 81 εκατοστά.
Επειδή ο μυς ζυγίζει περισσότερο από το λίπος (είναι πιο πυκνός, ένα κυβικό εκατοστό μυών ζυγίζει περισσότερο από ένα κυβικό εκατοστό λίπους) ως εκ τούτου, ο ΔΜΣ αναπόφευκτα θα ταξινομήσει τους μυώδεις, αθλητικούς ανθρώπους ως παχύτερους από ό,τι πραγματικά είναι.
Ο Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ είναι ένα τρανταχτό παράδειγμα του πόσο ανακριβής και παραπλανητικός είναι ο ΔΜΣ. Στο απόγειο της καριέρας του είχε ύψος 6,2 ft (1,89 μ.) και βάρος 257 lbs (116 κιλά), που του έδινε ΔΜΣ 33*, δηλαδή θεωρούνταν παχύσαρκος. Το μεγαλύτερο ελάττωμα του Δείκτη Μάζας Σώματος είναι ότι δεν λαμβάνει υπόψη το σωματικό λίπος του ατόμου σε σχέση με το περιεχόμενο των μυών (άπαχο μυϊκό ιστό).
Επίσης ένας σπρίντερ Ολυμπιακών Αγώνων των 100 μέτρων με ύψος 6 ft (1,82 μ.) που ζυγίζει 200 lbs (90 κιλά) μπορεί να έχει τον ίδιο ΔΜΣ (27*) με ένα “άτομο του καναπέ” του ίδιου ύψους και βάρους. Ένας υπολογισμός του ΔΜΣ θα ταξινομήσει και τους δύο ως υπέρβαρους. Αυτός ο υπολογισμός είναι μάλλον σωστός για το άτομο του καναπέ, αλλά όχι για τον αθλητή.
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε 2022 από την RAND Corporation έδειξε ότι το μέγεθος της μέσης εξηγεί το υψηλότερο ποσοστό διαβήτη Τύπου 2 στις ΗΠΑ από ό,τι στο Ηνωμένο Βασίλειο, όχι ο ΔΜΣ. Ο Τζέιμς Π. Σμιθ, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, είπε: «Οι Αμερικανοί κουβαλούν περισσότερο λίπος γύρω από τη μέση τους από τους Άγγλους, και αυτός ήταν ο μοναδικός παράγοντας που εξηγούσε το μεγαλύτερο ποσοστό διαβήτη που παρατηρείται στις Ηνωμένες Πολιτείες, ειδικά μεταξύ των Αμερικανίδων. Το μέγεθος της μέσης είναι ο νέος παράγοντας κινδύνου που λείπει και που πρέπει να μελετήσουμε». Η Dr. Ashwell είχε αναφέρει: «Η περίμετρος της μέσης παρουσιάζει μια ένδειξη των επιπέδων λίπους στην κοιλιά, επειδή το κοιλιακό (ή σπλαχνικό) λίπος επηρεάζει σημαντικά όργανα όπως είναι τα νεφρά, το ήπαρ και η καρδιά. Επιπλέον το να διατηρήσουμε την περίμετρο της μέσης μας στο μισό ύψος μας είναι πιο ακριβής και αποτελεσματικός υπολογισμός από αυτόν του ΔΜΣ».
Παρά την αμφισβητούμενη αποτελεσματικότητα του ΔΜΣ πολλοί οργανισμοί εξακολουθούν να τον προωθούν, με τους σύγχρονους επιστήμονες και ερευνητές να υποστηρίζουν ένθερμα ότι αυτοί οι οργανισμοί ίσως θα έπρεπε να εξετάσουν το ενδεχόμενο αναθεώρησης των δηλώσεών τους.
· https://www.medicalnewstoday.com/articles/204075 – Waist Size Explains Higher Diabetes Prevalence In USA Compared To UK, Not BMI (The report has been published in the latest issue of Journal of Epidemiology and Community Health.)
· https://www.medicalnewstoday.com/articles/265215 – Why BMI is inaccurate and misleading
· https://www.medicalnewstoday.com/articles/245328#1 – Waist To Height Ratio Better Than BMI
· *https://www.mychoicemylife.com/el/i-paxysarkia-einai-mia-kerkoporta/ypologiste-ton-dms-sas.html, ΔΜΣ = βάρος (Ibs) πολλαπλασιαζόμενο με 703, και στη συνέχεια διαιρούμενο με το τετράγωνο του ύψους (ίντσες²)
Δέσποινα Ιωαννίδου
Δημοσιογράφος, Προπονήτρια Σωματικής Διάπλασης
(Bodybuilding & Fitness) της Γεν. Γραμματείας Αθλητισμού
