09 Φεβ
Μία αρμονική συμβίωση μυαλού, σώματος και τροφής ως απάντηση στα σήματα πείνας και κορεσμού που εκπέμπει το σώμα μας.
Η διατροφική μας συμπεριφορά επηρεάζεται εύκολα από τον τρόπο ζωής μας, το κοινωνικό μας περιβάλλον και τη συναισθηματική μας κατάσταση. Σύμφωνα με την «Ψυχολογία της Διατροφής» η διαισθητική διατροφή είναι μία διατροφική φιλοσοφία με επίκεντρο την εμπιστοσύνη στις εσωτερικές ενδείξεις του σώματός μας σχετικά με την πείνα και τον κορεσμό. Με βάση αυτόν τον τρόπο σκέψης μπορούμε να διακρίνουμε την σωματική από τη συναισθηματική πείνα και με την πάροδο του χρόνου θα δούμε ότι μπορούμε να τρώμε με τρόπο που μας επιτρέπει να βρούμε το σωματικό μας βάρος και την υγεία μας.
Η διαισθητική διατροφή προσφέρεται ως μία νέα εναλλακτική λύση που αντιτίθεται σε προγράμματα αυστηρής δίαιτας που υποδεικνύουν στα άτομα ποια τρόφιμα να τρώνε, σε ποιες ώρες και σε ποιες ποσότητες. Στη διαισθητική διατροφή, ο διατροφικός οδηγός του ατόμου είναι μόνο το ίδιο του το σώμα. Φυσιολογικά σήματα από το σώμα κατευθύνουν το άτομο στη σωστή τροφή την πιο κατάλληλη στιγμή. Η διαισθητική διατροφή θεωρείται ότι είναι μια πιο βιώσιμη μέθοδος από τη δίαιτα, επειδή δεν περιέχει ορισμένους περιορισμούς και είναι πιο αποτελεσματική στη διατήρηση του ιδανικού σωματικού βάρους μακροπρόθεσμα.
Πώς επηρεάζεται η ψυχολογία μας; – Το φαγητό είναι μια ενέργεια που ξεκινά από τη βρεφική ηλικία και συνεχίζεται σε όλη τη ζωή μας. Αυτή η ενέργεια μπορεί να προκαλέσει υπο/υπερσιτισμό ή και διατροφικές διαταραχές. Από ψυχολογική άποψη, έχει φανεί ότι τα άτομα που τρώνε διαισθητικά δεν παρουσιάζουν διαταραχές σχετικά με την εικόνα του σώματος τους (όπως οι ανορεξικοί), αλλά ούτε και διατροφικές διαταραχές. Υπάρχουν πολλές μελέτες που περιλαμβάνουν τα αποτελέσματα της διαισθητικής διατροφής, η οποία προέκυψε ως προσέγγιση στη λογική της δίαιτας που επηρεάζει τη σωματική και την ψυχική υγεία.
Οι δίαιτες έχουν αποδειχθεί ως παράγοντες κινδύνου για ψυχολογικά προβλήματα όπως κατάθλιψη και διατροφικές διαταραχές. Η θεωρία του περιορισμού υποστηρίζει ότι αποτρέποντας την αίσθηση της εσωτερικής πείνας, προκαλείται υπερκατανάλωση τροφής που αυξάνει την ανταπόκριση σε εξωτερικά ερεθίσματα. Έχει αναφερθεί ότι άτομα με νευρική βουλιμία και με νευρική ανορεξία κάνουν δίαιτα πριν από μία επίθεση υπερφαγίας. Επιπλέον, ακόμη και σε περιπτώσεις όπου το άτομο δεν αισθάνεται πεινασμένο, προκειμένου να ξεφύγει από τα άσχημα συναισθήματα, τρώει για να πάρει ευχαρίστηση και επαναλαμβάνει αυτή την πράξη συνεχώς.
Πώς επηρεάζεται το σώμα μας; – Μελέτες έχουν δείξει ότι η καλή λειτουργία του σώματος μας σχετίζεται επίσης με τον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης και τα αυξημένα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας. Ο έλεγχος και η απώλεια βάρους είναι το πιο σημαντικό αποτέλεσμα της διαισθητικής διατροφής. Σε αντίθεση με τις παραδοσιακές μεθόδους απώλειας βάρους, η διαισθητική διατροφή θεωρείται ότι είναι μια νέα παρέμβαση στην πρόληψη και τη θεραπεία της παχυσαρκίας και σχετίζεται με χαμηλότερο δείκτη μάζας σώματος, χαμηλότερη αρτηριακή πίεση και ιδανικά επίπεδα χοληστερόλης.
Επειδή η μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα μίας δίαιτας δεν έχει επιβεβαιωθεί, κρίθηκε απαραίτητο να βρεθούν πιο αποτελεσματικοί και εναλλακτικοί τρόποι (Hazzard et al. 2021). Η διαισθητική διατροφή προτείνεται για μία πιο θετική σχέση τροφής και σώματος που δίνει έμφαση στην εσωτερική ισορροπία, ανεξάρτητα από τους στερεότυπους κανόνες διατροφής. Η εναλλακτική αυτή διατροφή έχει συσχετιστεί με μειωμένη δυσαρέσκεια σχετικά με την εικόνα σώματος και με μία θετική εικόνα σώματος σε άτομα που αντιμετώπιζαν διατροφικές διαταραχές όταν ακολούθησαν αυτή τη διατροφή.
Τα κύρια συστατικά της διαισθητικής διατροφής, σύμφωνα με ορισμένες μελέτες:
- Οι άνθρωποι που εστιάζουν αποκλειστικά στα σήματα που εκπέμπει το σώμα τους δεν κατηγοριοποιούν τις τροφές σε καλές ή κακές. Δεν δημιουργούν συναισθηματικούς δεσμούς με κανένα φαγητό (Ndahimana and Kim, 2018).
- Η σωματική πείνα δεν συγχέεται με τη συναισθηματική πείνα. Η πράξη της κατανάλωσης φαγητού εκτελείται εξαιτίας της σωματικής πείνας, και όχι για να αντιμετωπίσουμε τα συναισθήματα μας (Stewart et al. 2002).
- Τα φυσικά σήματα που παράγονται από το σώμα μας καθορίζουν το τι θα φάμε και πότε θα το φάμε. Ωστόσο, αυτά τα σήματα πρέπει να είναι αξιόπιστα για τη διαισθητική διατροφή (Stewart et al. 2002).
- Η εφαρμογή της διαισθητικής διατροφής περιλαμβάνει συμπεριφορές με σεβασμό προς το σώμα μας που θα μας καθοδηγήσουν να επιλέξουμε τρόφιμα που ανταποκρίνονται στις ανάγκες του (Stewart et al. 2002). Έχει παρατηρηθεί ότι άτομα που βασίζονται στα σήματα που εκπέμπει το σώμα τους θα φάνε στην κατάλληλη στιγμή και είναι λιγότερο πιθανό να έχουν διατροφικές διαταραχές (Healy et al. 2015).
- Οι περισσότερες αναφορές ερευνών που εξετάζουν τη διαισθητική διατροφική συμπεριφορά δείχνουν σημαντικές διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών στην Κλίμακα Αξιολόγησης Διαισθητικής Διατροφής. Οι άνδρες φαίνεται να έχουν υψηλότερη βαθμολογία σε αυτή την κλίμακα από τις γυναίκες. (Malachowska and Jeżewska-Zychowicz, 2022).
Η διαισθητική διατροφή, ως ένας πολύτιμος στόχος παρέμβασης για τη βελτίωση της ψυχολογικής υγείας και τη μείωση των συμπεριφορών διατροφικών διαταραχών συσχετίστηκε με χαμηλότερες πιθανότητες για: υψηλά καταθλιπτικά συμπτώματα, χαμηλή αυτοεκτίμηση, υψηλή σωματική δυσαρέσκεια, ανθυγιεινές συμπεριφορές ελέγχου βάρους (π.χ. νηστεία, παράλειψη γευμάτων), συμπεριφορές ακραίου ελέγχου βάρους (π.χ. λήψη χαπιών αδυνατίσματος, ανορεξία, βουλιμία), υπερφαγία και “τσιμπολόγημα” σε μία μελέτη διάρκειας οκτώ ετών. Ιδιαίτερα ισχυρές προστατευτικές συσχετίσεις παρατηρήθηκαν με 74% χαμηλότερες πιθανότητες υπερφαγίας. Οι αρχές της διαισθητικής διατροφής στο σύνολό τους είναι πολλά υποσχόμενες για νέες εφαρμογές θεραπείας, ωστόσο απαιτείται εκτενέστερη έρευνα για αυτό το θέμα.
ΠΗΓΕΣ:
– https://www.researchgate.net/publication/232538210_Development_and_psychometric_evaluation_of_a_measure_of_intuitive_eating – 2006)
– https://www.euroasiajournal.com/index.php/eurssh/article/view/374
– https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32006391/ – Intuitive eating longitudinally predicts better psychological health and lower use of disordered eating behaviors: findings from EAT 2010-2018
Δέσποινα Ιωαννίδου
Δημοσιογράφος, Προπονήτρια Σωματικής Διάπλασης
(Bodybuilding & Fitness) της Γεν. Γραμματείας Αθλητισμού
