29 Νοέ
Η μελατονίνη είναι μία ορμόνη που παράγει ο ανθρώπινος οργανισμός (στην επίφυση του εγκεφάλου) αλλά αυτή η λειτουργία επίσης παρατηρείται και στα ζώα και τα φυτά. Είναι η “ορμόνη του ύπνου”, επειδή εμπλέκεται στο πότε είναι ώρα για να κοιμηθούμε, πότε είναι η ώρα για να ξυπνήσουμε και αν έχουμε ποιοτικό ύπνο. Η μελατονίνη παίζει έναν απαραίτητο ρόλο στη ρύθμιση του κιρκάδιου ρυθμού στους ανθρώπους, ιδιαίτερα στον κύκλο του ύπνου, καθώς παράγεται κυρίως κατά τη διάρκεια της νύχτας. Κατά συνέπεια, χρησιμοποιείται συνήθως ως συμπλήρωμα για τη διαχείριση διαταραχών ύπνου, συμπεριλαμβανομένης της αϋπνίας, του άγχους και του jet lag (αποδιοργάνωση του βιολογικού κύκλου κατά τα μακρινά ταξίδια). Έρευνες έχουν δείξει, ότι η παραγωγή και η απελευθέρωση της μελατονίνης μειώνονται καθώς γερνάμε.
Πώς λειτουργεί η μελατονίνη; Η έκκριση της μελατονίνης προκαλεί με χημικό τρόπο την υπνηλία, μειώνοντας τη θερμοκρασία του σώματος και καταστέλλοντας το νευρικό σύστημα. Η απελευθέρωση της μελατονίνης στον εγκέφαλο έχει άμεση σχέση με την ώρα της ημέρας. Για την ακρίβεια, απελευθερώνεται σε μεγαλύτερο βαθμό κατά τις βραδινές ώρες, όπου υπάρχει σκοτάδι και σε πολύ μικρότερο κατά την διάρκεια της ημέρας. Έτσι, τα επίπεδα της μελατονίνης στο αίμα αυξάνονται & μειώνονται ανάλογα με τον ημερήσιο κύκλο.
Πώς η μελατονίνη συνδέεται με την υγεία μας; Μια σειρά ασθενειών, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, η COVID-19, η παχυσαρκία, ακόμα και ορισμένοι καρκίνοι έχουν συσχετιστεί με ανεπαρκή έκκριση μελατονίνης. Μελέτες έχουν δείξει ότι η μελατονίνη διαθέτει ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες, οι οποίες βοηθούν στην προστασία από το οξειδωτικό στρες. Καθαρίζοντας τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου, αυτή η ορμόνη μπορεί να αποτρέψει την οξειδωτική βλάβη στα κύτταρα και τους ιστούς, γεγονός που ενισχύει τις αντιοξειδωτικές της ικανότητες.
Η μελατονίνη ως αντιφλεγμονώδης παράγοντας. Πολυάριθμες έρευνες έχουν δείξει την ικανότητά της να ρυθμίζει την ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος μετριάζοντας την οξεία και τη χρόνια φλεγμονή.
Μελατονίνη και COVID-19. Οι ασθενείς με COVID-19 που έλαβαν θεραπεία με μελατονίνη επέδειξαν ικανοποιητικά αποτελέσματα όσον αφορά τα πιθανά προληπτικά μέτρα, μια προβλεπόμενη μείωση της έντασης των συμπτωμάτων τους και μια πιθανή μείωση των ανοσολογικών ασθενειών. Οι έρευνες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως επικουρικό για να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα του εμβολιασμού κατά της COVID-19. Η χορήγηση συμπληρώματος μελατονίνης 36 έως 72 mg/ημέρα που χορηγήθηκε σε 4 διηρημένες δόσεις μείωσε την παραμονή των ασθενών στο νοσοκομείο, τη θνησιμότητα και τη νοσηλευτική φροντίδα ασθενών υπό τεχνητό αερισμό και αύξησε την επιβίωση των διασωληνωμένων ασθενών.
Μελατονίνη και καρδιαγγειακά νοσήματα. Η ανεπάρκεια της μελατονίνης συμβάλλει σε διάφορα καρδιαγγειακά νοσήματα και τα χαμηλά επίπεδα της τη νύχτα σχετίζονται με υψηλότερη πιθανότητα εμφάνισης αθηροσκλήρωσης, ισχαιμικού μυοκαρδιακού τραυματισμού και άλλων. Οι έρευνες προτείνουν ότι τα επίπεδα μελατονίνης στο αίμα μπορεί να χρησιμεύσουν ως σημαντικός δείκτης της καρδιακής ανεπάρκειας.
Ανεπάρκεια μελατονίνης και παχυσαρκία φαίνεται να σχετίζονται όπως δείχνουν αρκετές μελέτες, καθώς και ο πιθανός ρόλο της στην πρόληψη της παχυσαρκίας και των επιπλοκών της. Η μελατονίνη έχει προταθεί πρόσφατα ως συμπλήρωμα απώλειας βάρους στους ανθρώπους, επειδή μπορεί να ενισχύσει την ανάπτυξη του καφέ λιπώδους ιστού (βλέπε προηγούμενο άρθρο μας “Το χρώμα του λίπους” https://www.yava.gr/blog/white-and-brown-adipose-tissue/), ένα μεταβολικά ενεργό όργανο που μετατρέπει την περίσσεια ενέργειας σε θερμότητα. Σε μια πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση 23 μελετών διαπιστώθηκε ότι 11 μελέτες ανέφεραν σημαντικά αποτελέσματα μετά τη λήψη συμπληρώματος μελατονίνης σε σχέση με την απώλεια βάρους, τη μείωση του Δείκτη Μάζας Σώματος και περιφέρειας μέσης. Η χορήγηση δόσεων των ≤ 8 mg ημερησίως έδωσε τα καλύτερα αποτελέσματα.
Συμπερασματικά, έχουν προταθεί πολυάριθμες προληπτικές και θεραπευτικές εφαρμογές της μελατονίνης, που προκύπτουν από την ικανότητά της να λειτουργεί ως αντιοξειδωτικός, αντικαρκινικός, αντιφλεγμονώδης και ανοσορυθμιστικός παράγοντας. Υπάρχει ανάγκη για περαιτέρω έρευνα προκειμένου να προσδιοριστούν οι μακροπρόθεσμες επιδράσεις της μελατονίνης στα αντιοξειδωτικά αμυντικά συστήματα του οργανισμού, καθώς η μοριακή της βάση και τα προληπτικά και θεραπευτικά της οφέλη.
ΠΗΓΗ
DOI: 10.1097/MD.0000000000039657- Medicine 103(38):p e39657, September 20, 2024. Unlocking the health benefits of melatonin supplementation: A promising preventative and therapeutic strategy
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τα περιεχόμενα αυτών των άρθρων είναι για εκπαιδευτικούς/ενημερωτικούς σκοπούς και δεν προορίζονται να προσφέρουν προσωπικές ιατρικές συμβουλές. Θα πρέπει να ζητήσετε τη συμβουλή του γιατρού σας ή άλλου ειδικευμένου παρόχου υγείας για τυχόν απορίες που μπορεί να έχετε σχετικά με μια ιατρική πάθηση. Ποτέ μην αγνοείτε τις επαγγελματικές ιατρικές συμβουλές και μην καθυστερείτε να τις αναζητήσετε εξαιτίας κάποιας πληροφορίας που έχετε διαβάσει σε αυτόν τον ιστότοπο.
Δέσποινα Ιωαννίδου – Δημοσιογράφος, Προπονήτρια Σωματικής Διάπλασης (Bodybuilding & Fitness) της Γεν. Γραμματείας Αθλητισμού
