21 Ιούν
Μία κοινότητα τρισεκατομμυρίων κατοίκων ζει πάνω μας και μέσα μας και καταλαμβάνει όλο το χώρο, ώστε οι παθογόνοι και βλαβεροί για την υγεία μας μικροοργανισμοί να μην έχουν την ευκαιρία να εισβάλουν και να αποικίσουν στον οργανισμό μας
Το μικροβίωμα είναι μία πολυπληθής κοινότητα μικροοργανισμών (όπως οι μύκητες, υα βακτήρια, τα παράσιτα και οι ιοί) που ζουν μέσα μας ή σε ένα συγκεκριμένο μέρος του σώματος μας, όπως το δέρμα ή η γαστρεντερική οδός. Αυτές οι ομάδες μικροοργανισμών είναι δυναμικές και αλλάζουν ως απόκριση σε μια σειρά περιβαλλοντικών παραγόντων, μεταξύ των οποίων είναι η άσκηση, η διατροφή, και η φαρμακευτική αγωγή. Έτσι τα βακτήρια που ζουν στο έντερο βοηθούν στην πέψη των τροφών και τα βακτήρια που ζουν στο δέρμα βοηθούν στη διάσπαση των λιπιδίων για την παραγωγή των φυσικών παραγόντων ενυδάτωσης του δέρματος. Βασικά καταλαμβάνουν όλο τον χώρο, ώστε τα παθογόνα που μπορεί να προσπαθήσουν να εισβάλουν στους ανθρώπους να μην έχουν την ευκαιρία, και αυτή είναι πραγματικά η μεγαλύτερη προστασία μας ενάντια σε εκείνα τα μικρόβια που θέλουν να μας αποικίσουν αλλά δεν βοηθούν στην υγεία μας.
Το DNA αρχικά καθορίζει ένα εντελώς μοναδικό δίκτυο μικροβίων για κάθε άτομο, όταν αυτό εκτίθεται για πρώτη φορά σε μικροοργανισμούς ως βρέφος, κατά τον τοκετό και μέσω του μητρικού γάλακτος. Σε ποιους ακριβώς μικροοργανισμούς εκτίθεται το βρέφος; Αυτό εξαρτάται αποκλειστικά από τα είδη μικροοργανισμών που βρίσκονται στη μητέρα. Αργότερα, οι περιβαλλοντικοί παράγοντες και η διατροφή μπορούν να αλλάξουν το μικροβίωμα του ατόμου ώστε να είναι είτε ευεργετικό για την υγεία είτε να θέσει κάποιον σε μεγαλύτερο κίνδυνο για ασθένειες.
Τα τρισεκατομμύρια βακτήρια που αποκαλούν το σώμα μας “σπίτι” είναι σαν ένα δακτυλικό αποτύπωμα. Όπως δείχνουν τα αποτελέσματα μίας έρευνας του Stanford Medicine που διήρκεσε 6 χρόνια, υπογραμμίζεται η ιδέα ότι ο καθένας μας έχει εξατομικευμένα μικροβιώματα στο σώμα μας που είναι ειδικά για εμάς. «Η κληρονομικότητα, η διατροφή και το ανοσοποιητικό μας σύστημα όλα διαμορφώνουν αυτό το οικοσύστημα. Το προσωπικό μας μικροβίωμα είναι διαφορετικό από το προσωπικό μικροβίωμα όλων των άλλων, είναι το πιο σταθερό και διαμορφώνει την υγεία μας» δήλωσε ο Michael Snyder, PhD, MD, καθηγητής FACS της Γενετικής και διευθυντής του Stanford Center for Genomics and Personalized Medicine.
Συμπληρωματικά, μία νέα παρεμφερής μελέτη με επικεφαλής τον Michael Snyder σε συνεργασία με τον George Weinstock, βιολόγο του εργαστηρίου Jackson, ήταν μέρος του έργου “Integrative Human Microbiome” του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας και δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 2024 στο Cell Host & Microbe.
Μικροβίωμα και υγεία – Η προαναφερόμενη μελέτη βρήκε επίσης αρκετές συσχετίσεις μεταξύ του μικροβιώματος και της υγείας: Για παράδειγμα, τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 εμφάνισαν λιγότερο σταθερό και λιγότερο ποικιλόμορφο μικροβίωμα. Αλλά το τεράστιο μέγεθος του μικροβιώματος – περίπου 39 τρισεκατομμύρια μικρόβια στο σώμα ενός μέσου ανθρώπου – και το γεγονός ότι μπορεί να αλλάζει συνεχώς καθιστούν δύσκολη τη μελέτη.
Ένας για όλους και όλοι για έναν – Τα δεδομένα της έρευνας προκάλεσαν άλλη μια έκπληξη: Τα μικροβιώματα, αν και περιλαμβάνονται σε διαφορετικά σημεία του σώματος έδειξαν να αλληλεπιδρούν. Μολονότι υπάρχουν διαφορετικοί τύποι βακτηρίων, όταν το μικροβίωμα μιας περιοχής του σώματος αλλάζει, επηρεάζονται και οι άλλες περιοχές. Εάν τα ρινικά βακτήρια αλλάξουν κατά την έναρξη μιας αναπνευστικής λοίμωξης, για παράδειγμα, τα μικρόβια του εντέρου, του στόματος και του δέρματος αρχίζουν να αλλάζουν επίσης γρήγορα. Όταν τα βακτήρια του εντέρου μεταβάλλονται από τον διαβήτη, το ίδιο συμβαίνει και με τα βακτήρια στο δέρμα, το στόμα και τη μύτη. Επίσης, η ομάδα εντόπισε αρκετούς περιβαλλοντικούς παράγοντες που έπαιξαν ρόλο στη διαμόρφωση του μικροβιώματος: Τα μικρόβια επηρεάζονταν ανάλογα με τις εποχές, για παράδειγμα, πιθανότατα λόγω της αλλαγής των επιπέδων υγρασίας και του ηλιακού φωτός καθώς και της διαθεσιμότητας φρέσκων τροφίμων. Αλλά αυτοί οι περιβαλλοντικοί παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της διατροφής, εξακολουθούν να μην εξηγούν γιατί το μικροβίωμα διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Πολυπληθής πολιτεία – Σε αυτή την μελέτη συμμετείχαν επίσης ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο, το uBiome, το Πανεπιστήμιο Υγείας & Επιστήμης του Όρεγκον, το Πανεπιστήμιο Yale, το Πανεπιστήμιο Jiao Tong της Σαγκάης, το Πανεπιστήμιο Zhejiang, το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Τέξας, την Agrosavia και το Πανεπιστήμιο του Κονέκτικατ. Οι επιστήμονες αυτοί περιγράφουν με γλαφυρό τρόπο το μικροβίωμα, ως μια πολυσύχναστη πόλη ένα πρωί, όπου τα πεζοδρόμια είναι πλημμυρισμένα από κόσμο που βιάζεται να πάει στη δουλειά ή στα ραντεβού του. Τώρα αν φανταστούμε αυτό σε μικροσκοπικό επίπεδο θα έχουμε μια ιδέα για το πώς φαίνεται το μικροβίωμα. Σε έναν υγιή άνθρωπο, αυτά συνυπάρχουν ειρηνικά, με τους μεγαλύτερους αριθμούς να βρίσκονται στο λεπτό και παχύ έντερο αλλά και σε όλο το σώμα. Το μικροβίωμα χαρακτηρίζεται ακόμη και ως υποστηρικτικό όργανο επειδή διαδραματίζει πολλούς βασικούς ρόλους στην προώθηση των ομαλών καθημερινών λειτουργιών του ανθρώπινου σώματος.
Πώς ωφελεί τον οργανισμό – Το μικροβίωμα διεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα, διασπά τις τοξικές ενώσεις των τροφίμων και συνθέτει ορισμένες βιταμίνες και αμινοξέα, συμπεριλαμβανομένων των βιταμινών του συμπλέγματος Β και της βιταμίνης Κ. Για παράδειγμα, τα βασικά ένζυμα που απαιτούνται για το σχηματισμό της βιταμίνης Β12 βρίσκονται μόνο στα βακτήρια, όχι σε φυτά και ζώα.
Ο Dr Allan Walker, Καθηγητής Διατροφής στη Σχολή Δημόσιας Υγείας Τσαν του Χάρβαρντ και στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, πιστεύει ότι μπορούμε να επηρεάσουμε αυτή την τεράστια διαδικασία αποικισμού βακτηρίων πιο αποτελεσματικά καταναλώνοντας προβιοτικά* τα οποία μπορεί να είναι χρήσιμα σε καταστάσεις στρες στο σώμα, όπως η μείωση της σοβαρότητας της διάρροιας μετά από έκθεση σε παθογόνους μικροοργανισμούς ή η αναπλήρωση των φυσιολογικών βακτηρίων στο έντερο μετά τη χρήση αντιβιοτικών από έναν ασθενή. Ωστόσο, στην περίπτωση ενός υγιούς ενήλικα ή μεγαλύτερου παιδιού που δεν παίρνει αντιβιοτικά, η χορήγηση ενός προβιοτικού δεν φαίνεται να είναι τόσο αποτελεσματική για να βοηθήσει γενικά την υγεία του.
Μελλοντικοί τομείς έρευνας – Το μικροβίωμα είναι ένα ζωντανό δυναμικό περιβάλλον όπου η σχετική αφθονία των διαφόρων ειδών που το απαρτίζουν μπορεί να παρουσιάζει διακυμάνσεις σε ημερήσια, εβδομαδιαία και μηνιαία βάση ανάλογα με τη διατροφή, τη φαρμακευτική αγωγή, την άσκηση και μια σειρά από διάφορους περιβαλλοντικούς παράγοντες. Ωστόσο, οι επιστήμονες βρίσκονται ακόμη σε πρώιμα στάδια κατανόησης του ευρύτερου ρόλου του μικροβιώματος στην υγεία και της έκτασης των προβλημάτων που μπορεί να προκύψουν από μια διακοπή στις κανονικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των διαφόρων περιοχών του μικροβιώματος εξαιτίας προβλημάτων υγείας.
ΠΗΓΕΣ:
- https://med.stanford.edu/news/all-news/2024/03/personal-microbiome.html?utm_source=Stanford+Science+Digest&utm_campaign=45cc9c62d2-EMAIL_CAMPAIGN_2024_03_13_11_24&utm_medium=email&utm_term=0_-45cc9c62d2-%5BLIST_EMAIL_ID%5D
- https://doi.org/10.1016/j.chom.2024.02.012 – Longitudinal profiling of the microbiome at four body sites reveals core stability and individualized dynamics during health and disease
- https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/microbiome/
- https://www.genome.gov/genetics-glossary/Microbiome).
*Βλέπε προηγούμενο άρθρο μας για https://www.yava.gr/blog/prebiotics_probiotics/ – ΟΙ ΠΡOΒΙΟΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΡΕΒΙΟΤΙΚΕΣ ΤΡΟΦΕΣ ΕΙΝΑΙ ΣΥΜΜΑΧΟΙ ΤΟΥ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΜΑΣ.
Δέσποινα Ιωαννίδου – Δημοσιογράφος, Προπονήτρια Σωματικής Διάπλασης (Bodybuilding & Fitness) της Γεν. Γραμματείας Αθλητισμού
