Οι δύο μνήμες των μυών

01 Σεπ

Σε γενικές γραμμές, η μυϊκή μνήμη εφαρμόζεται σε ένα ευρύ φάσμα σωματικών δραστηριοτήτων, από το παίξιμο ενός οργάνου μέχρι τον αθλητισμό. Αλλά είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν οδηγούν όλες οι επαναλήψεις μίας σωματικής δραστηριότητας στη μυϊκή μνήμη. Συμβαίνει μόνο όταν συμμετέχουμε σε σκόπιμη πρακτική, δηλαδή όταν εκτελούμε συγκεκριμένες κινήσεις ή δραστηριότητες με εστιασμένη προσοχή και προσπάθεια.

Σε αυτό το σημείο η επιστήμη επισημαίνει ότι οι μύες διαθέτουν δύο μνήμες. Ο πρώτος τύπος μυϊκής μνήμης αναφέρεται στην ικανότητά μας να εκτελούμε φυσικές εργασίες αυτόματα και εύκολα. Με την επαναλαμβανόμενη εκτέλεση μιας κίνησης, μπορούμε να εκτελούμε αυτές τις κινήσεις με αυτόματο τρόπο, χωρίς ιδιαίτερη σκέψη. Αυτός είναι ο λόγος που οι αθλητές θα εκτελέσουν επανειλημμένα μια κίνηση ή μια συγκεκριμένη βολή, ώστε να μπορούν να το κάνουν με ακρίβεια κατά τη διάρκεια της πίεσης που δέχονται την ώρα του αγώνα. Αυτός ο τύπος μυϊκής μνήμης, περιλαμβάνει την ανάπτυξη οδών στους νευρώνες που βοηθούν τον εγκέφαλό μας να επικοινωνεί με τους μυς μας πιο αποτελεσματικά.

Ο δεύτερος τύπος μυϊκής μνήμης σχετίζεται για την ικανότητά μας να ανακτήσουμε τη φόρμα μας. Όταν ξεκινήσαμε για πρώτη φορά να γυμναζόμαστε με βάρη, οι ασκήσεις μάς φάνηκαν ίσως δύσκολες ή άβολες και χρειάστηκε πολλή σταδιακή δουλειά ώστε να καταφέρουμε να χρησιμοποιήσουμε μεγαλύτερα βάρη. Στην περίπτωση κατά την οποία κάνουμε ένα διάλειμμα από την προπόνηση και επιστρέφουμε στο γυμναστήριο πολλούς μήνες αργότερα, διαπιστώνουμε ότι είναι αρκετά εύκολο να σηκώσουμε τα βάρη που σηκώναμε πριν. Αυτό οφείλεται στον δεύτερο τύπο μυϊκής μνήμης. Ισχύει για κάθε άσκηση που εκτελούμε και μπορεί να διευκολύνει την ανάκτηση της χαμένης μυϊκής μάζας σε σύγκριση με την εποχή που χτίζαμε μυς την πρώτη φορά.

Οι μηχανισμοί πίσω από αυτόν τον τύπο μυϊκής μνήμης δεν είναι πλήρως κατανοητοί. Αλλά η τρέχουσα θεωρία είναι ότι ακόμη και όταν οι μύες συρρικνώνονται, τα μυϊκά κύτταρα παραμένουν. Προκειμένου να χτίσουμε το μυϊκό μας σύστημα, οι μύες πρέπει να βρίσκονται υπό πίεση – για παράδειγμα, όταν κάνουμε ασκήσεις με βάρη. Αυτό το στρες προκαλεί την ανάπτυξη των μυϊκών κυττάρων, βοηθώντας μας να γίνουμε πιο δυνατοί.

Για πολύ καιρό πίστευαν ότι αν δεν χρησιμοποιήσουμε τους μυς μας, αυτά τα νέα μυϊκά κύτταρα θα πέθαιναν. Ωστόσο, η έρευνα δείχνει ότι αυτό μπορεί να μην ισχύει, καθώς μια μελέτη^[1] του Τμήματος Βιοεπιστημών του Πανεπιστημίου του Όσλο στη Νορβηγία, διαπίστωσε ότι οι μυοπυρήνες (δηλαδή οι πυρήνες μιας μυϊκής ίνας πού είναι ένα μέρος του μυϊκού κυττάρου που περιέχει γενετικές πληροφορίες και επίσης λειτουργεί ως βασικός δείκτης της μυϊκής ανάπτυξης) στην πραγματικότητα απλώς συρρικνώνονται όταν είμαστε αδρανείς – δεν εξαφανίζονται καθόλου. Ενώ χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε πλήρως αυτή τη διαδικασία, αυτή υποδηλώνει τουλάχιστον ότι το σώμα μας χρησιμοποιεί τους μυοπυρήνες για να “αποταμιεύσει” την ικανότητά μας για φυσική κατάσταση – κάτι που θα εξηγούσε γιατί μπορούμε να αποκτήσουμε φυσική κατάσταση πιο γρήγορα τη δεύτερη φορά.

Όπως εξηγεί ο Brett Johnson, CEO of Chicago-based SwitchedOn Training Inc., με μεταπτυχιακό στις Νευροεπιστήμες, «η επιστήμη δηλώνει ότι υπάρχουν δύο διαφορετικοί τύποι μυϊκής μνήμης. Ο ένας τύπος, ο νευρολογικός, συνδέεται με την ανάκληση στη μνήμη μίας δραστηριότητας που έχουμε μάθει (ποδηλασία, πιάνο κλπ) ίσως σε παιδική ηλικία. Ο άλλος τύπος, ο φυσιολογικός, σχετίζεται με την εκ νέου ανάπτυξη του πραγματικού μυϊκού ιστού. Ο φυσιολογικός τύπος της μυϊκής μνήμης έχει να κάνει με την ικανότητα της γρήγορης ανάκτησης των χαμένων μυών. Αυτό παρατηρείται συχνά σε άτομα που γυμνάζονται και μετά κάνουν ένα παρατεταμένο διάλειμμα στη ρουτίνα τους. Ενώ μπορεί να χάσουν μυϊκή μάζα λόγω της αδράνειας τους, συνήθως θα την ανακτήσουν πιο γρήγορα από ό,τι όταν την απέκτησαν για πρώτη φορά. Αυτός ο τύπος μυϊκής μνήμης εμφανίζεται επειδή όταν χτίζετε για πρώτη φορά μυς, το σώμα σας προσθέτει νέα κύτταρα σε αυτούς τους μυς. Αλλά όταν χάνετε μυς, αυτά τα νέα κύτταρα δεν εξαφανίζονται, όπως πιστεύαμε προηγουμένως. Αντίθετα, μένουν και επανενεργοποιούνται εύκολα όταν επιστρέψετε στην τυπική σας ρουτίνα». Αυτός ο ισχυρισμός αποδείχθηκε αληθινός σε μια ανασκόπηση^[2] που δημοσιεύτηκε σε ένα τεύχος του Frontiers in Physiology.

Πόσος χρόνος χρειάζεται για να επανέλθουμε σε φόρμα μετά από ένα διάλειμμα ή μία μακροχρόνια αποχή από την προπόνηση; Αυτός ο χρόνος διαφέρει από άτομο σε άτομο. Ο ρυθμός με τον οποίο ανακτάται ο μυς μπορεί επίσης να εξαρτάται από το επίπεδο αδράνειας που είχαμε κατά τη διάρκεια της αποχής από την προπόνηση. Για παράδειγμα, μπορεί να χρειαστεί περισσότερος χρόνος εάν είμαστε κλινήρεις για μήνες και λιγότερος εάν απλώς σταματήσαμε την προπόνηση με βάρη αλλά συνεχίζουμε με κανονικές καθημερινές δραστηριότητες.

Μια μελέτη σε γυναίκες^[3] έδειξε ότι ακόμη και μετά από έξι και πλέον μήνες αδράνειας, οι συμμετέχουσες μπόρεσαν να ανακτήσουν τη μυϊκή τους δύναμη και το μέγεθος που είχαν πριν από την αποχή, κατά τη διάρκεια των έξι εβδομάδων επακόλουθης προπόνησης σε σύγκριση με τις 20 εβδομάδες προπόνησης ενδυνάμωσης που τους χρειάστηκαν όταν πρωτοξεκίνησαν την γυμναστική. Μια άλλη μελέτη^[4] διαπίστωσε ότι τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες που προπονήθηκαν για δέκα εβδομάδες και στη συνέχεια έκαναν 20 εβδομάδες αποχή ήταν ελαφρώς πιο δυνατοί και ελαφρώς πιο μυώδεις μετά την επακόλουθη προπόνηση πέντε εβδομάδων από ό,τι ήταν μετά τις αρχικές δέκα εβδομάδες προπόνησης.

Αν και υπάρχουν ακόμα πολλά που δεν γνωρίζουμε για τη μυϊκή μνήμη, είναι ενθαρρυντικό ότι ποτέ δεν είναι αργά για να επιστρέψουμε στο γυμναστήριο – ακόμα κι αν έχει περάσει πολύς καιρός. Αν και αρχικά μπορεί να αισθανόμαστε σαν να ξεκινάμε από το μηδέν, θα ανακτήσουμε τη φόρμα μας σε ελάχιστο χρόνο. Όμως, ενώ μπορεί να είναι δελεαστικό να επιστρέψουμε σε αυτό που κάναμε πριν από την αποχή, είναι σημαντικό να ακούσουμε το σώμα μας και να ξεκινήσουμε το προπονητικό μας πρόγραμμα στο γυμναστήριο σταδιακά για να αποφύγουμε τραυματισμούς.

ΠΗΓΕΣ