09 Αυγ
Μπορεί το σώμα μας να αναγεννήσει τους ιστούς μετά από σοβαρούς αθλητικούς τραυματισμούς και πώς βοηθάει σε αυτό η αναγεννητική ιατρική;
Ένα θέμα που απασχολεί την ιατρική κοινότητα, τον αθλητισμό και τις κυβερνήσεις είναι το γεγονός ότι με την ανάπτυξη του αθλητισμού αυξάνεται και το κόστος της αποκατάστασης μετά από σοβαρούς τραυματισμούς που πολλές φορές ξεπερνάει τα δισεκατομμύρια δολάρια. Εκτός από αυτή την τεράστια οικονομική επιβάρυνση, οι τραυματισμοί μπορεί να τερματίσουν την καριέρα ενός αθλητή σε ορισμένες περιπτώσεις, εάν δεν γίνει σωστή διάγνωση και επαρκείς παρεμβάσεις. Επίσης εξαιτίας των σοβαρών τραυματισμών μπορεί να συμβούν δυσάρεστες καταστάσεις όπως είτε να λήξουν άδοξα συμβόλαια εκατομμυρίων με χορηγούς που υποστηρίζουν τόσο τους ελίτ αθλητές όσο και τις παγκόσμιες διοργανώσεις, είτε για μία χώρα που έχει επενδύσει στην ολυμπιακή εθνική της ομάδα να δει να τινάζεται στον αέρα ο προϋπολογισμός της.
Σε μια προσπάθεια να επιταχυνθεί η ανάρρωση και να διευκολυνθεί η επιστροφή στον αθλητισμό, ο τομέας της αναγεννητικής ιατρικής για αθλητικούς τραυματισμούς έχει αναπτυχθεί σημαντικά τον 21ο αιώνα καθώς χρησιμοποιεί την τρέχουσα κατανόηση της θεραπείας με βλαστοκύτταρα και πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια ως πολλά υποσχόμενα μέσα αποκατάστασης τραυματισμών.
Τι είναι η αναγεννητική ιατρική; – «Για να καταλάβει κανείς τι σημαίνει “αναγεννητική ιατρική” φτάνει να ανακαλέσουμε την Ελληνική Μυθολογία και να θυμηθούμε τον μύθο του Προμηθέα, που έδωσε τη φωτιά στους ανθρώπους. Γι’ αυτή την πράξη ο θεός Δίας τον τιμώρησε, δένοντάς τον πάνω σ’ ένα βράχο και στέλνοντας κάθε πρωί έναν αετό να του τρώει το συκώτι. Μέχρι όμως το επόμενο πρωί, το συκώτι είχε ξανασχηματιστεί», εξηγεί ο Αντρέ Τέρζιτς, διευθυντής του Κέντρου Αναγεννητικής Ιατρικής του νοσοκομείου Mayo Clinic των Ηνωμένων Πολιτειών. «Η αναγεννητική ιατρική δεν είναι ένα κατασκεύασμα της επιστήμης αλλά η φυσική προέκταση της ικανότητας του σώματός μας να αποκαθιστά τόσο δομικά όσο και λειτουργικά κάποιο όργανο ή ιστό του σώματός μας»
Οι θεραπείες αναγεννητικής ιατρικής ή αλλιώς οι λεγόμενες “ορθοβιολογικές”, χρησιμοποιούν φυσιολογικούς ιστούς που βρίσκονται στο ανθρώπινο σώμα, όπως είναι το λίπος ή ο μυελός των οστών. Ως επί το πλείστον, αυτός ο τύπος θεραπείας χρησιμοποιεί τον ιστό του ίδιου του ασθενούς για τη θεραπεία ενός τραυματισμού που μπορεί να είναι οι ρήξεις τένοντα και συνδέσμων, κάκωση και οίδημα οστού, ρήξη μυός, κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου, ρήξη μηνίσκου, χόνδρου ή άλλου ιστού και άλλα.
Ορισμένοι τραυματισμένοι ιστοί δεν έχουν καθόλου καλή ικανότητα να θεραπεύονται από μόνοι τους. Ο στόχος της αναγεννητικής ιατρικής είναι να βοηθά τους τραυματισμένους ιστούς (π.χ. τένοντες, σύνδεσμοι, χόνδροι, ιστοί κλπ) να επουλωθούν καλύτερα και παράλληλα να μειώνει το πόνο και τη φλεγμονή σημαντικά, έτσι ώστε η αποκατάσταση να ξεκινά τάχιστα και να έχει τα βέλτιστα αποτελέσματα. Δυστυχώς, η αναγεννητική ικανότητα του οργανισμού μας να επουλώσει τον τραυματισμένο αρθρικό χόνδρο ή τον εκφυλισμένο αρθρικό χόνδρο (όπως συμβαίνει στην αρθρίτιδα) είναι μηδαμινή. Αναπτύσσονται, λοιπόν, διάφορες τεχνικές με την χρήση πολυδύναμων κυττάρων (βλαστοκύτταρα, μεσεγχυματικά κύτταρα και άλλα) τα οποία όταν εναποτίθενται στη βλάβη του αρθρικού χόνδρου θα την αποκαταστήσουν.
Όταν η επούλωση αποτυγχάνει να αποκαταστήσει τη δομική ακεραιότητα του ιστού, απαιτούνται στρατηγικές που προάγουν την αναγέννηση των ιστών για την πρόληψη ή την καθυστέρηση της χρήσης μη οργανικών δομών, όπως οι τεχνητές αρθρώσεις. Προκειμένου να αποκατασταθεί η δομική και λειτουργική ακεραιότητα του κινητικού συστήματος, περνάμε στον τομέα της αναγεννητικής αθλητικής ιατρικής, που ορίζεται ως ένας κλάδος της ιατρικής που χρησιμοποιεί τεχνικές για την προώθηση της αναγέννησης οργάνων ή δομών ιστών.
Μηχανική ιστών και κυτταρική επεξεργασία* – Στην αναγεννητική ιατρική, ειδικά στη μηχανική ιστών και στην κυτταρική θεραπεία, η Νανοτεχνολογία παρέχει δομικά “ικριώματα” (σκαλωσιές) για τη δημιουργία νέων λειτουργικών δομών που μοιάζουν με τους φυσικούς ιστούς, στις οποίες μπορούν να εισαχθούν ζωντανά κύτταρα και να ενισχυθεί η αναγέννηση τους. Οι νέοι ιστοί επωφελούνται από τη βιοσυμβατότητα των νανοσωματιδίων και των κυττάρων με την πηγή του δείγματος. Ο ιστός που προκύπτει μπορεί στη συνέχεια να ρυθμιστεί και οι επιστήμονες μπορούν να επηρεάσουν τις διαδικασίες σχηματισμού, ανάπτυξης και επιδιόρθωσης των κυττάρων. Πολλοί ασθενείς με ανεπάρκεια οργάνων, οι οποίοι έχουν υποστεί σοβαρούς τραυματισμούς ή ακόμα και ακρωτηριασμό των μελών τους ελπίζουν σε νέες προσεγγίσεις στην αναγεννητική ιατρική. Επιπλέον, η μηχανική οστικού ιστού είναι μια τεχνική δημιουργίας βιολογικών υποκατάστατων για την επιδιόρθωση και αντικατάσταση των ημιτελών ή απόλυτα μολυσμένων ιστών των οστών.
Η σωματική δραστηριότητα είναι πλέον ευρέως αποδεκτή ότι προσφέρει ένα κατάλληλο ερέθισμα για να επιφέρει μετασχηματισμό στους ιστούς, ο οποίος με τη σειρά του διεγείρει ή ενεργοποιεί τα ενήλικα βλαστοκύτταρα. Οι Barrett et al ανέφεραν αρχικά τις πιθανές ευεργετικές επιδράσεις της άσκησης στην κινητοποίηση αιμοποιητικών βλαστοκυττάρων στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Περαιτέρω έρευνα αποκάλυψε ότι η διαδικασία εξαρτιόταν από το χρόνο, την ένταση και την ηλικία. Περίπου 3 δεκαετίες αργότερα, στα τέλη της δεκαετίας του 2000, εμφανίστηκε μια πληθώρα ερευνών σχετικά με το θέμα της άσκησης και των βλαστοκυττάρων, που κάλυπτε όλα τα συστήματα που εμπλέκονται στις προσαρμογές της άσκησης.
Το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, που έχει τη μεγαλύτερη επιρροή στον τομέα της αναγεννητικής ιατρικής, περιλαμβάνει ορισμένα άρθρα με πολλές αναφορές στα βλαστοκύτταρα και την αναγεννητική ιατρική, εστιάζοντας στον αρθρικό χόνδρο και την αναγέννηση του μεσοσπονδύλιου δίσκου. Σε παγκόσμιο επίπεδο οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ιταλία είναι τα κύρια κράτη που διενεργούν έρευνες στον τομέα του αθλητισμού και της αναγεννητικής ιατρικής, σύμφωνα με μια ανασκόπηση δημοσιεύσεων.
«Θα πεθάνουμε με την ίδια καρδιά με την οποία γεννηθήκαμε; Αυτό αναρωτιόμασταν όταν φοιτούσαμε στην Ιατρική Σχολή. Τώρα ξέρουμε ότι κάθε χρόνο τουλάχιστον το 1% της καρδιάς μας είναι καινούργιο. Δηλαδή στην ηλικία των 50 χρόνων η μισή και πλέον καρδιά μας είναι καινούργια», εξηγεί ο Τέρζιτς. Σήμερα η τεχνολογική εξέλιξη μάς παρέχει ικανή απεικόνιση του ανθρώπινου σώματος όπως με τον υπέρηχο μυοσκελετικού και έτσι μπορούμε και τοποθετούμε το υλικό που θέλουμε να αναγεννήσουμε με ακρίβεια στο σημείο της βλάβης. Ο συνδυασμός της μηχανικής των ιστών και της μοριακής βιολογίας ανοίγουν νέους ορίζοντες στην αναγεννητική ιατρική δημιουργώντας δυνατότητες για ίαση ανίατων μέχρι τώρα νοσημάτων.
ΠΗΓΕΣ
– DOI: 10.1097/MD.0000000000038846 – Medicine 103(27):p e38846, July 05, 2024.
– https://drpolyzois.gr/anagennitiki-iatriki
– https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33475855/
– *Βλέπε σχετικό άρθρο μας “ΝΑΝΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ: Ο ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΟΥ ΑΠΕΙΡΟΕΛΑΧΙΣΤΟΥ” https://www.yava.gr/blog/blog_nanotech/
Δέσποινα Ιωαννίδου – Δημοσιογράφος, Προπονήτρια Σωματικής Διάπλασης (Bodybuilding & Fitness) της Γεν. Γραμματείας Αθλητισμού
