25 Οκτ
Μπορεί να βοηθήσει το ειδικά διαμορφωμένο πρόγραμμα ασκήσεων Otago στην προστασία των ηλικιωμένων από επικίνδυνες πτώσεις;
Σε όλους τους ανθρώπους μπορούν να συμβούν ατυχήματα όπως για παράδειγμα πέσιμο από ένα απλό γλίστρημα, ένα ολισθηρό πάτωμα μπάνιου, ένα χαλαρό χαλί, από τον κακό φωτισμό ή την επιδείνωση της όρασης και πολλές φορές αυτά τα ατυχήματα μπορεί να έχουν καταστροφικές συνέπειες. Επιπλέον με την πάροδο του χρόνου το σώμα αναπόφευκτα εξασθενεί, η μυϊκή μάζα τείνει να μειώνεται και οι πτώσεις είναι η κύρια αιτία τραυματισμού και θανάτου από τραυματισμό ιδιαίτερα μεταξύ των ηλικιωμένων, όπου περισσότεροι από το ένα τέταρτο των ενηλίκων ηλικίας 65 ετών και άνω αναφέρουν ότι πέφτουν τουλάχιστον μία φορά το χρόνο. Η μυϊκή απώλεια ελαττώνει την ισορροπία και το βάδισμα και μειώνει τον χρόνο αντίδρασης που απαιτείται όταν σκοντάφτουμε.
Μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of American Medical Association Network Open εκτιμά ότι τουλάχιστον το 13 τοις εκατό των ανθρώπων αυτής της ηλικιακής ομάδας έχουν υποστεί σοβαρό εγκεφαλικό τραυματισμό τις τελευταίες δύο δεκαετίες περίπου και η πτώση είναι η κύρια αιτία. «Ακόμη και σχετικά υγιείς ηλικιωμένοι, οι οποίοι δεν έχουν ακόμα επηρεαστεί από υποκείμενες παθήσεις όπως είναι η καρδιαγγειακή νόσος ή γνωστική εξασθένηση, δεν γλιτώνουν από αυτή τη ζοφερή στατιστική», λέει η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Erica Kornblith, κλινική νευροψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια.
Παράγοντες πτώσης – Ο διαβήτης και οι καρδιαγγειακές παθήσεις μπορούν να συμβάλουν στην απώλεια της αισθητηριακής και κινητικής λειτουργίας. Φάρμακα για τη θεραπεία αυτών των καταστάσεων καθώς και άλλων μπορεί επίσης να αυξήσουν ακούσια τις πιθανότητες πτώσης, λέει η Kathleen Cameron, ανώτερη διευθύντρια του μη κερδοσκοπικού Κέντρου για την Υγιή Γήρανση του Εθνικού Συμβουλίου για τη Γήρανση. Η μειωμένη λειτουργία των νεφρών και του ήπατος καθιστά το σώμα λιγότερο αποτελεσματικό στο μεταβολισμό των φαρμάκων. Έτσι συσσωρεύονται τοξικές ουσίες που συντελούν σε ανεπιθύμητες ενέργειες όπως ζαλάδα, υπνηλία και σύγχυση που βλάπτουν τη γνωστική λειτουργία και την ικανότητα προσανατολισμού. Η οστεοπόρωση, επιδεινώνει την κατάσταση επειδή αυξάνει δραματικά την πιθανότητα καταγμάτων. Οι θεραπείες μετά από πτώση διαρκούν επίσης περισσότερο στους ηλικιωμένους που έχουν ήδη προβλήματα υγείας.
Τι μπορούμε να κάνουμε; – Πιθανώς το πιο σημαντικό πράγμα που μπορεί να κάνει ένα άτομο είναι να εργαστεί για να ενδυναμώσει το κάτω μέρος του σώματος, την ισορροπία και τη βάδιση του. Το πρόγραμμα άσκησης Otago έχει μειώσει τις πτώσεις κατά 35% μεταξύ των ηλικιωμένων υψηλού κινδύνου όταν εποπτεύεται από εξειδικευμένο προσωπικό. Πολλές μελέτες εξέτασαν τον συνδυασμό προγραμμάτων άσκησης με άλλες αλλαγές, όπως η μείωση ορισμένων φαρμάκων και η μείωση των κινδύνων που ελλοχεύουν μέσα στο σπίτι.
Το Πρόγραμμα Ασκήσεων Otago (OEP-Οtago Exercise Program) είναι ένα πρόγραμμα που αναπτύχθηκε από την “Ομάδα Έρευνας για την Πρόληψη των Πτώσεων” της Νέας Ζηλανδίας, το οποίο ξεκίνησε από το Πανεπιστήμιο του Otago, στο Otago της Νέας Ζηλανδίας. Αποτελείται από 17 ασκήσεις για δύναμη, ισορροπία και βάδιση, που εκτελούνται από ένα ηλικιωμένο άτομο στο σπίτι, στα εξωτερικά ιατρεία ή σε άλλους χώρους. Οι ασκήσεις μπορούν να γίνουν μεμονωμένα ή σε ομαδικό περιβάλλον. Μελέτες καταδεικνύουν ότι οι συμμετέχοντες στο OEP παρουσιάζουν μείωση 35 – 40% στις πτώσεις. Το πρόγραμμα είναι πιο αποτελεσματικό για ευπαθείς ηλικιωμένους τους οποίους πρέπει να αξιολογήσει ένας φυσικοθεραπευτής ή εργοφυσιολόγος και να συνταγογραφήσει τις αρχικές ασκήσεις. Έρευνα στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας στο Chapel Hill School of Medicine and Center for Health Promotion and Disease Prevention δείχνει στατιστικά σημαντική βελτίωση στις κλινικές βαθμολογίες μετά από μόλις 8 εβδομάδες.
Τι περιλαμβάνουν οι ασκήσεις – Σύμφωνα με τον οδηγό “Otago Strength and Balance – Home Exercise Programme” * με την άδεια του Καθηγητή John Campbell και Dr Clare Robertson για χρήση του Προγράμματος Ασκήσεων OTAGO κάποιες από τις ασκήσεις περιλαμβάνουν προθέρμανση, εκτάσεις πλάτης, περιστροφές κορμού, κινήσεις κεφαλής-αυχένα, ποδοκνημικές κινήσεις, ασκήσεις ενδυνάμωσης με βαράκια στους αστραγάλους, ενδυνάμωση αρθρώσεων γόνατος με ή χωρίς στήριξη, βάδην και επιτόπιο τροχάδην, ορθοστάτηση με ή χωρίς τα χέρια, ανάβαση κλιμακοστάσιου και άλλες.
Οι ασκήσεις γίνονται τρεις φορές την εβδομάδα και ολοκληρώνεται μια σειρά 4 επισκέψεων στον φυσικοθεραπευτή ή άλλον κατάλληλο ειδικό για μια περίοδο 8 εβδομάδων και στη συνέχεια το άτομο μεταβαίνει σε μια φάση αυτοδιαχείρισης για 4 έως 10 μήνες. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, το άτομο συνεχίζει να κάνει από μόνο του τις ασκήσεις με βοήθεια εξ αποστάσεως (μέσω διαδικτύου, zoom ή τηλεφωνικών κλήσεων) ή επισκέψεων από ειδικούς. Το πρόγραμμα των ασκήσεων έχει διάρκεια από έξι μήνες έως ένα έτος και κατά τη διάρκεια των μαθημάτων, οι ασκήσεις γίνονται σταδιακά πιο απαιτητικές. Το πρόγραμμα αυτό προσφέρεται σε κέντρα αποκατάστασης, ιατρεία και εργαστήρια φυσικής ιατρικής και αποκατάστασης και σε φυσικοθεραπευτήρια.
Οι έρευνες επισημαίνουν ότι συγκεκριμένες προσαρμογές στον τρόπο ζωής των ηλικιωμένων μπορούν να βοηθήσουν. Μια ανασκόπηση του 2018 που περιέλαβε 62 μελέτες διαπίστωσε ότι, κατά μέσο όρο, μειώνεται το ποσοστό πτώσεων κατά 23%. Μια ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων πρωτοβάθμιας περίθαλψης στην Ομάδα Προληπτικών Υπηρεσιών των ΗΠΑ πρότεινε πρόσφατα την τακτική άσκηση ως την απλούστερη στρατηγική για την αποτροπή μελλοντικών πτώσεων.
ΠΗΓΕΣ
https://www.scientificamerican.com/article/deadly–falls–among–the–elderly–are–on–the–rise/
https://www.ncoa.org/article/evidence–based–program–otago–exercise–program/
https://www.med.unc.edu/aging/cgwep/courses/otago–exercise–program/
https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2819574
* https://profound.eu.com/wp-content/uploads/2014/02/Otago-Greek-Booklet.pdf
Δέσποινα Ιωαννίδου – Δημοσιογράφος, Προπονήτρια Σωματικής Διάπλασης (Bodybuilding & Fitness) της Γεν. Γραμματείας Αθλητισμού
