18 Νοέ
Ενώ οι χορτοφαγικές δίαιτες έχουν γίνει όλο και πιο δημοφιλείς με τα χρόνια, επειδή ένας αυξανόμενος όγκος στοιχείων δείχνει ότι οι δίαιτες με βάση λαχανικά και χόρτα μπορούν να έχουν πολλά οφέλη για την υγεία και έχουν συνδεθεί με χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων παράλληλα με μειωμένο σωματικό βάρος και επίπεδα χοληστερόλης, η ωμοχορτοφαγική (ή raw vegan) διατροφή ωστόσο μπορεί να είναι μια ακραία μορφή χορτοφαγίας καθώς μερικοί άνθρωποι επιλέγουν να τρώνε μόνο ωμές φυτικές τροφές που μπορούν να καταναλωθούν χωρίς μαγείρεμα, αποκλείοντας επίσης τρόφιμα που έχουν αλλάξει τη φυσική τους μορφή ή έχουν υποστεί επεξεργασία (όπως γάλα βρώμης ή αμυγδάλου).
Οι υποστηρικτές αυτής της δίαιτας ισχυρίζονται ότι το μαγείρεμα κάνει τα συστατικά να χάνουν μερικά από τα σημαντικά θρεπτικά συστατικά και τα ένζυμά τους. Αντίθετα οι έρευνες δείχνουν ότι οι ωμοχορτοφαγικές δίαιτες, εάν ακολουθούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να προκαλέσουν περισσότερο κακό παρά καλό. Παραθέτουμε τρεις από τους μεγάλους κινδύνους που ελλοχεύουν:
Κίνδυνος #1. Μπορεί να χαθούν σημαντικά θρεπτικά συστατικά:
Οι έρευνες δείχνουν ότι ορισμένα ωμά τρόφιμα μπορεί να είναι πιο υγιεινά από τα μαγειρεμένα. Για παράδειγμα, το μαγείρεμα κάνει τα λαχανάκια Βρυξελλών και το κόκκινο λάχανο να χάνουν έως και το 22% της περιεκτικότητάς τους σε θειαμίνη (μια μορφή βιταμίνης Β1 που διατηρεί το νευρικό σύστημα υγιές).
Αν και ορισμένα λαχανικά μπορεί να χάσουν θρεπτικά συστατικά κατά το μαγείρεμα, κάποια άλλα λαχανικά έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά όταν μαγειρεύονται. Το μαγείρεμα καταστρέφει τα κυτταρικά τοιχώματα των λαχανικών που δεσμεύουν ορισμένα θρεπτικά συστατικά, επιτρέποντας στα θρεπτικά συστατικά να απελευθερωθούν και να απορροφηθούν πιο εύκολα από τον ανθρώπινο οργανισμό. Για παράδειγμα, όταν το σπανάκι μαγειρεύεται, ο οργανισμός μπορεί ευκολότερα να απορροφήσει το ασβέστιο που περιέχει.
Έρευνες διαπίστωσαν επίσης ότι ενώ το μαγείρεμα της ντομάτας μειώνει την περιεκτικότητά της σε βιταμίνη C κατά 28%, αυξάνει την περιεκτικότητά της σε λυκοπένιο κατά περισσότερο από 50%. Το λυκοπένιο έχει συσχετιστεί με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης μιας σειράς χρόνιων ασθενειών, όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ο καρκίνος. Τα σπαράγγια, τα μανιτάρια, τα καρότα, το μπρόκολο, το λάχανο και το κουνουπίδι είναι επίσης άλλα παραδείγματα λαχανικών που είναι πιο πλούσια σε θρεπτικά συστατικά όταν μαγειρεύονται.
Τα μαγειρεμένα λαχανικά μπορούν επίσης να εφοδιάσουν τον οργανισμό με περισσότερα αντιοξειδωτικά (μόρια που μπορούν να καταπολεμήσουν έναν τύπο επιβλαβούς μορίου γνωστού ως «ελεύθερες ρίζες», οι οποίες μπορούν να βλάψουν τα κύτταρα και μπορεί να οδηγήσουν σε ασθένειες με την πάροδο του χρόνου). Ορισμένα λαχανικά όπως σπαράγγια, μανιτάρια, σπανάκι, ντομάτα και μπρόκολο, περιέχουν υψηλότερα επίπεδα των αντιοξειδωτικών βήτα-καροτίνης (που το σώμα τη μετατρέπει σε βιταμίνη Α), λουτεΐνης και λυκοπένιου όταν μαγειρεύονται από ό,τι όταν είναι ωμά.
Κίνδυνος #2. Είναι πιθανή η έλλειψη σε βιταμίνες και μέταλλα:
Οι ωμοχορτοφαγικές δίαιτες είναι πιθανό να στερούνται πολλές σημαντικές βιταμίνες και μέταλλα – συγκεκριμένα βιταμίνες B12 και D, σελήνιο, ψευδάργυρο, σίδηρο και δύο τύπους ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, επειδή πολλά από τα τρόφιμα που περιέχουν υψηλά επίπεδα αυτών των βιταμινών και μετάλλων προέρχονται από ζώα – όπως το κρέας και τα αυγά. Όλες αυτές οι βιταμίνες παίζουν βασικό ρόλο στη δομή, την ανάπτυξη και την παραγωγή των εγκεφαλικών και νευρικών κυττάρων, παράλληλα με την υποστήριξη ενός υγιούς ανοσοποιητικού συστήματος.
Μια μελέτη σε άτομα που ακολουθούσαν αυστηρές δίαιτες με ωμές τροφές διαπίστωσε ότι το 38% των συμμετεχόντων είχε έλλειψη βιταμίνης Β12. Αυτό είναι ανησυχητικό, ειδικά δεδομένου ότι η ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 σχετίζεται με μια σειρά προβλημάτων, όπως ο ίκτερος, στοματικά έλκη, προβλήματα όρασης, κατάθλιψη και άλλες αλλαγές στη διάθεση. Η ίδια μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι μια αυστηρή, ωμοχορτοφαγική διατροφή αύξησε τα επίπεδα ομοκυστεΐνης (ένα αμινοξύ που διασπάται από τη βιταμίνη Β12) λόγω ανεπάρκειας Β12. Αυτό προκαλεί ανησυχία, καθώς τα αυξημένα επίπεδα ομοκυστεΐνης μπορεί δυνητικά να αυξήσουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου και εγκεφαλικού.
Κίνδυνος #3. Μπορεί να οδηγήσει σε απουσία εμμήνου ρύσεως:
Η ωμοχορτοφαγική δίαιτα μπορεί να οδηγήσει σε ακούσια απώλεια βάρους εάν δεν καταναλώνεται η ποσότητα των θερμίδων που χρειάζεται το σώμα για να λειτουργήσει. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό για τις νεαρές γυναίκες. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι το 30% των γυναικών κάτω των 45 ετών που ακολούθησαν δίαιτα με ωμές τροφές για περισσότερα από τρία χρόνια είχαν μερική έως πλήρη αμηνόρροια (απουσία εμμήνου ρύσεως). Η αμηνόρροια μπορεί να προκαλέσει μια σειρά προβλημάτων, συμπεριλαμβανομένης της στειρότητας, καθώς και μειωμένη οστική πυκνότητα και οστεοπόρωση. Άλλες μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι οι νεαρές γυναίκες που καταναλώνουν 22-42% λιγότερες θερμίδες από τις απαιτούμενες διέτρεχαν μεγαλύτερο κίνδυνο καταστολής της αναπαραγωγικής λειτουργίας.
Ενώ η ισορροπημένη διατροφή με βάση τα λαχανικά και χορταρικά μπορεί να έχει πολλά οφέλη για την υγεία, η ωμοχορτοφαγική δίαιτα μπορεί να ενέχει ακόμη μεγαλύτερους κινδύνους εάν δεν εφαρμοστεί προσεκτικά, ώστε να καταναλώνονται όλα τα θρεπτικά συστατικά στις απαιτούμενες ποσότητες και όχι για μεγάλο χρονικό διάστημα.
ΠΗΓΕΣ:
https://www.scientificamerican.com/article/reality-check-5-risks-of/,
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27886704/ – Position of the Academy of Nutrition and Dietetics: Vegetarian Diets.
https://academic.oup.com/jn/article-abstract/19/3/285/4726176?redirectedFrom=fulltext&login=false,
https://www.cambridge.org/core/services/aop-cambridge-core/content/view/D1CC8CA0E2F3990871A5C7912619B8D7/S0029665106000218a.pdf/improving-the-bioavailability-of-nutrients-in-plant-foods-at-the-household-level.pdf – Improving the bioavailability of nutrients in plant foods at the household level.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11982434/ – Thermal processing enhances the nutritional value of tomatoes by increasing total antioxidant activity. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC80172/ – Tomato lycopene and its role in human health and chronic diseases. https://sciendo.com/es/article/10.2478/arls-2019-0010 – Pros and Cons of Raw Vegan Diet.
Δέσποινα Ιωαννίδου
Δημοσιογράφος, Προπονήτρια Σωματικής Διάπλασης
(Bodybuilding & Fitness) της Γεν. Γραμματείας Αθλητισμού
