Η ασιτία είναι η καλύτερη δίαιτα για να χάσουμε βάρος;

23 Φεβ

Πολλοί άνθρωποι υποστηρίζουν την άποψη ότι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να χάσουμε βάρος είναι να περιοριστούμε σε μια δίαιτα “ασιτίας” με εξαιρετικά χαμηλή πρόσληψη θερμίδων. Η έρευνα που διεξήγαγε το Wayne State University School of Medicine και δημοσιεύτηκε στο Patient Education Projects τον Απρίλιο του 2022  δείχνει ότι, ενώ η πείνα μπορεί να οδηγήσει σε βραχυπρόθεσμη απώλεια βάρους, αυτή η πρακτική της λιμοκτονίας μπορεί να έχει επιζήμιες επιπτώσεις σε βάθος χρόνου στο ποσοστό λίπους, στη μάζα του σώματος και στην ψυχική και σωματική υγεία μας.

Σύμφωνα με αυτή την έρευνα όταν το σώμα μας μπει σε «λειτουργία πείνας», θα συμβούν τα ακόλουθα:

1.      Βραχυπρόθεσμες συνέπειες – Μια μελέτη¹  εξέτασε άτομα που συμμετείχαν στην έρευνα και κατανάλωναν μόνο το 50% των ενεργειακών τους αναγκών για 3 εβδομάδες συνεχόμενα και διαπίστωσε τα εξής:

–       Αν και οι συμμετέχοντες έχασαν βάρος, πρόσθετες μεταβολικές διαταραχές τούς έκαναν να χάσουν το 5% της μυϊκής τους μάζας σε διάστημα μόλις 3 εβδομάδων.
–       Η συνεχιζόμενη, χρόνια ασιτία πέρα από το αρχικό χρονικό πλαίσιο των 3 εβδομάδων οδήγησε σε μείωση κατά 20% της μυϊκής μάζας και του μεγέθους των οργάνων.
–       Αυτά τα βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα μπορεί να προκαλέσουν αδυναμία του σώματος, απώλεια νευρομυϊκού συντονισμού και αντοχής και ευαισθησία σε τραυματισμούς και ασθένειες.

2.      Μακροπρόθεσμες συνέπειες – Μελέτες σε άτομα που είχαν προηγουμένως υποβληθεί σε δίαιτες λιμοκτονίας σε μια προσπάθεια να χάσουν βάρος, διαπίστωσαν ότι:

–       Πολλοί συμμετέχοντες που είχαν χάσει λίπος κατά τη διάρκεια της δίαιτας λιμοκτονίας ανέκτησαν όλη τη μάζα του λίπους που είχαν χάσει μέσα στα πρώτα χρόνια μετά τη δίαιτα².
–       Επειδή το σώμα μας συχνά βιώνει μία κατάσταση που καλείται «υπέρβαση βάρους», το αρχικό μας βάρος ξεπερνιέται σε μια προσπάθεια να ανακτήσουμε το φυσιολογικό μας βάρος και να προστατευτούμε από την πείνα. Αυτό συχνά συνοδεύεται από την «προτιμώμενη πρόσληψη λίπους»³ . δηλαδή από μία κατάσταση όπου το βάρος που ανακτάται αποτελείται δυσανάλογα από λίπος παρά από μυϊκή μάζα (Dulloo, 2021).

Ένα παράδειγμα που θα μας διαφωτίσει είναι το Πείραμα Λιμοκτονίας της Μινεσότα⁴, κατά το οποίο επιλέχθηκαν 36 νέοι μεταξύ 22 και 33 ετών,  υγιείς, ψυχολογικά φυσιολογικοί άνδρες για να υποβληθούν σε μια μελέτη διάρκειας ενός έτους. Η συμπεριφορά, η προσωπικότητά τους, τα διατροφικά τους πρότυπα και το σωματικό τους βάρος/σύνθεση παρατηρήθηκαν καθώς υποβλήθηκαν σε 3 διαφορετικές πειραματικές περιόδους:

·           Μήνες 1-3: Τα άτομα διατρέφονταν κανονικά, όπως συνήθιζαν πριν από το πείραμα.
·           Μήνες 4-9: Η δίαιτα των ατόμων περιορίστηκε στο 50% της αρχικής πρόσληψης των θερμίδων τους.
·           Μήνες 10-12: Τα άτομα επανήλθαν σταδιακά στην αρχική τους δίαιτα.

Το αποτέλεσμα του πειράματος έδειξε τα εξής: Μετά από μήνες επανασίτισης, οι συμμετέχοντες κέρδισαν ξανά, κατά μέσο όρο, το αρχικό τους βάρος συν περίπου 10%. Στη συνέχεια, κατά τους επόμενους 6 μήνες, το βάρος τους μειώθηκε σταδιακά μέχρι να πλησιάσει τα αρχικά επίπεδα βάρους στο τέλος της περιόδου του πειράματος. Ωστόσο, η περίοδος ανάρρωσης από την πείνα έθεσε τους ανθρώπους σε μεγαλύτερο κίνδυνο για προβλήματα ψυχικής υγείας σε σύγκριση με την περίοδο που λιμοκτονούσαν.

Έρευνες έχουν δείξει ότι οι δίαιτες της πείνας ΔΕΝ είναι ένας υγιεινός ή βιώσιμος τρόπος απώλειας βάρους. Πρέπει να φροντίζουμε ώστε εμείς και τα αγαπημένα μας πρόσωπα να βρίσκουμε θρεπτικές διατροφικές επιλογές για να παραμείνουμε υγιείς, για να διατηρήσουμε το σώμα μας δυνατό και το βάρος μας εντός των φυσιολογικών ορίων.

Σε περίπτωση που έχουμε οποιεσδήποτε ανησυχίες σχετικά με τη διατροφική μας υγεία επικοινωνούμε πάντα με το γιατρό μας.

ΠΗΓΕΣ:

–       Wayne State University School of Medicine, 2022 – https://digitalcommons.wayne.edu/pat_edu_proj/315/
–       (1) Kosmiski et al., 2014
–       (2) Pownall et al., 2015
–       (3) Η ανάκτηση του σωματικού βάρους μετά από σημαντική απώλεια βάρους ή επιβράδυνση της ανάπτυξης χαρακτηρίζεται συχνά από δυσανάλογα υψηλότερο ρυθμό ανάκτησης λιπώδους μάζας σε σχέση με την ανάκτηση άλιπης μάζας, με αυτό το φαινόμενο της “προτιμώμενης πρόσληψης λίπους” (preferential catchup fat) να συνεισφέρει από τον μεταβολισμό εξοικονόμησης ενέργειας.
–       (4) Keys et al, 1945  “The Biology of Human Starvation”- Το Πείραμα Λιμοκτονίας της Μινεσότα ήταν ένα μυστικό  ιατρικό πείραμα που έγινε κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Σκοπός του πειράματος αυτού ήταν να βρει ο Αμερικάνικος Στρατός αποτελεσματικό τρόπο να αντιμετωπίσει τις λιμοκτονίες στην Ευρώπη. Το εμπνεύστηκαν και το εφάρμοσαν στρατιωτικοί γιατροί και ειδικοί βιολόγοι για να καταγράψουν τις ανθρώπινες αντοχές στον υποσιτισμό. Οι περισσότεροι συμμετέχοντες έφτασαν στην παράνοια, εξαντλήθηκαν ανεπανόρθωτα και δεν επανήλθαν ποτέ στην προηγούμενη φυσιολογική τους ζωή!

Δέσποινα Ιωαννίδου
Δημοσιογράφος, Προπονήτρια Σωματικής Διάπλασης
(Bodybuilding & Fitness) της Γεν. Γραμματείας Αθλητισμού